Kantelen voor gevorderden

Een ongemakkelijke waarheid...

FEIT: als mensheid toonden we de voorbije decennia zoveel arrogantie dat we niet enkel het voortbestaan van ontelbare planten- en diersoorten in gevaar brachten, maar ook het voortbestaan van onszelf als soort:

Het leven zoals we het vandaag kennen, wordt bedreigd omdat verschillende kantelpunten in ons ecosysteem werden overschreden...

Dat is de realiteit die ecocide heet. De impact daarvan op andere grote systemen - zoals economie, staatsystemen, rechtssystemen - kunnen we vandaag niet inschatten, laat staan beheersen.

Gevolg: de komende decennia zullen met behoorlijk wat chaos gepaard gaan.

De enige zekerheid die we vandaag hebben, is ONZEKERHEID

En laat chaos nu een element zijn waar mensen niet dol op zijn. Het triggert onze reactieve patronen, vechten, vluchten en, als dat niet meer kan, bevriezen. Die reactieve patronen zijn nodig als er echt levensgevaar dreigt, maar zijn allesbehalve helpend wanneer ze te pas en te onpas onze natuurlijk zijnsstaat - een staat van vrede, rust, speelsheid en contentement - kapen.

Vooralsnog is er vandaag in onze contreien geen acuut levensgevaar, maar dat verandert snel door de verhitting en teloorgang van onze natuurlijke habitat. Luchtvervuiling, watervervuiling, hele ecosystemen die bedreigd zijn, met hittedoden en grote volksmigraties als gevolg: die toekomst ziet er niet fraai uit omdat dergelijke zaken een grote impact hebben op dat leidend principe in onze wereld: de economie.

Het ziet er zelfs zo onfraai uit dat we massaal het hoofd afwenden, in de hoop dat het allemaal wel zal meevallen, of dat technologisch vernuft wel voor oplossingen zal zorgen... 'De vlucht vooruit' kan ook volgens sommigen: dan verlaten we deze Aarde voor een andere planeet...

Daarom moeten we NU - zolang watersnood en dodelijke droogtes nog niet al te prominent aanwezig zijn - dringend aan de slag met de linkerkant van onderstaand beeld: we hebben ons te bezinnen over de kansen die er liggen op dit kantelpunt in ons bestaan én we hebben bewuste keuzes te maken over de wereld waarin we willen dat volgende generaties mogen leven.

Reacties so far op zoveel onzekerheid

In respons hierop ontwikkelen zich wereldwijd visies op heel verschillende 'toekomsten', met metaforen gaande van Etherea tot en met Gaia, zoals trendwatchers verduidelijken:

 

 

 

 

We evolueren van 'een kenniseconomie' naar 'een betekeniseconomie'...

Van 'het antropoceen' naar 'een symbioceen'

Maar dat brengt gigantische uitdagingen met zich mee voor de manier waarop we leven én werken...

Gelukkig denken mensen wereldwijd hier al over na sinds de jaren '70 én bestaan er al prachtige alternatieven voor het heersende wereldbeeld dat in onze westerse contreien gedomineerd wordt door een kapitalistische, koloniale en patriarchale blik.

Er is al behoorlijk wat inspiratie voor boeiende alternatieve wereldbeelden:

 

• Ken jij Kate Raworth met haar donuteconomie?
• Jason Hickel die uitlegt hoe degrowth de wereld kan redden?
• Dichterbij, een Mischa Verheijden en Jan Rotmans die schrijven dat we niet leven in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk waarin we chaos hebben te leren omarmen?
• Kees Klomp die via zijn betekeniseconomie van 'sociaal ondernemen' het nieuwe normaal wil maken?
• Misschien wil jij zelf 'een goede voorouder' zijn, geef je de voorkeur aan langetermijndenken, zodat er nog een planeet achterblijft voor de kinderen van je kleinkinderen?
• Geloof jij dat het wél anders kan en ben je ervan overtuigd dat elke professional VIA zijn werk wel degelijk een verschil kan maken in een wereld die op een kantelpunt staat?
• Als jij gedreven wordt door een benefit mindset, verlang jij misschien naar een wereld waarin REGENERATIVITEIT voorop staat, je bent daarin niet alleen:

Mooi, maar HOE dan?

Nieuwe maatstaven als ijkpunt: van BNP naar SDG

Dat het meten van het Bruto Nationaal Product niet deugt als maatstaf om te weten hoe we als mensheid bezig zijn, staat buiten kijf. Groei is iets ontzettend variabel en daarom bijzonder moeilijk voorspelbaar, nog los van het feit of oneindige groei wel wenselijk is.

De welvaart in de wereld nam voorbije decennia ontzettend toe, maar het welzijn in de wereld volgde niet. Bovendien zijn mensen dankzij betere scholing mondiger dan ooit en durven zij ook kritiek uiten op heersende systemen en structuren. Dankzij het internet is iedereen opiniemaker, we kunnen ons ongenoegen met politieke, financiële, juridische of andere systemen vlot uitspreken en delen met anderen en doen dat ook.

Zo ontstond een alternatief voor dat BNP, de Better life index die het welzijn van een bevolking meet. Vandaag kan je daar opvragen hoe het gesteld is met elk land z'n 'Better Life Index' op basis van parameters als:

1. Inkomensgraad
2. Werkzekerheid
3. Work-life balans
4. Opleidingsgraad
5. Gemeenschapsgevoel, maatschappelijke bijdrage
6. Omgeving
7. Maatschappelijk engagement
8. Gezondheid
9. Huisvesting
10. Veiligheid

Daarnaast werd in 2015 werd binnen de United Nations foundation nog een alternatief voor dat BNP als maatstaf uitgewerkt: maar liefst 17 Sustainable Development Goals (SDG's) werden vooropgesteld om tegen 2030 te behalen.

Zo'n 200 landen adopteerden ondertussen volgende doelstellingen:

1. No poverty
2. Zero hunger
3. Good health and well-being
4. Quality education
5. Gender equality
6. Clean water and sanitation
7. Affordable and clean energy
8. Decent work and economic growth
9. Industry, innovation and infrastructure
10. Reduced inequalities
11. Sustainable cities and communities
12. Responsible consumption and production
13. Climate action
14. Life below water
15. Life on land
16. Peace, justice and strong institutions
17. Partnerships for the goals

Andere maatstaf? Nood aan andere talenten

Om deze SDG's te behalen, zijn er wel heel andere vaardigheden en persoonskenmerken nodig dan degene die we tot nu toe maatschappijbreed waardeerden en koppelden aan 'leiderschap'.

Lees de gemiddelde vacaturetekst erop na en je zal zien dat de vaardigheden die daarin vemeld staan niet volstaan om bovenstaande doelen te behalen. Sterker nog: sommige leiderschapsstijlen zijn zelfs toxisch en contraproductief om een veilig klimaat van samenwerking te faciliteren.

Daarom werd ook een kader voor nieuwe vaardigheden en persoonskenmerken gedefinieerd, onder de naam INNER DEVELOPMENT GOALS (IDG's):

IDG's vormen een kader waarin transformerende vaardigheden die bijdragen aan duurzame bloei opgenomen worden

De verdere ontwikkeling van dit kader gebeurt in co-creatie, helemaal in lijn met de ziel van SDG 17 rond 'partnership for the goals'. Je vindt informatie over de IDG's op een open-source platform dat door iedereen mag gebruikt en aangevuld worden. Sharing is caring...

Op dit moment bevat het framework 5 dimensies en 23 vaardigheden en kwaliteiten die cruciaal zijn, minstens voor de leiders die met de SDG's aan de slag willen, maar eigenlijk voor iedereen die zich persoonlijk en maatschappijbreed of collectief wil ontplooien:

1. Zijn
2. Denken
3. Verbinden
4. Samenwerken
5. Handelen

die op hun beurt weer 23 vaardigheden en ontwikkeldoelen huisvesten:

Binnen ZIJN - relatie tot Zelf

1. Innerlijk kompas
2. Integriteit en authenticiteit
3. Openheid en leergierigheid
4. Zelfbewustzijn
5. Bewuste aanwezigheid

Binnen DENKEN - cognitieve kwaliteiten en vaardigheden

1. Kritisch denkvermogen
2. Bewustzijn rond complexiteit
3. Vaardigheden rond perspectieven
4. Betekenisgeving
5. Langetermijnoriëntatie-en visievorming

Binnen VERBINDEN - verbinding met anderen en de wereld

1. Waardering
2. Verbondenheid
3. Nederigheid
4. Empathie en compassie

Binnen SAMENWERKEN - sociale vaardigheden

1. Communicatievaardigheden
2. Co-creatieve vaardigheden
3. Inclusieve mentaliteit en interculturele vaardigheden
4. Vertrouwen
5. Vaardigheden om anderen in beweging te krijgen

Binnen HANDELEN - verandering sturen

1. Moed
2. Creativiteit
3. Optimisme
4. Doorzettingsvermogen

Hoe past kantelen hierin?

Vier SDG's - waardig werk, verantwoorde productie en consumptie, klimaatactie en gendergelijkheid liggen aan de basis van het kantelgedachtegoed rond de hoge nood om ons perspectief op ARBEID te kantelen en dat zowel maatschappijbreed, als op individueel vlak.

Maatschappelijke transitie volgt namelijk sowieso wanneer voldoende individuen een innerlijke transformatie doorlopen...

Kantelen betekent aan de slag gaan met alle IDG's...

Want het moet gezegd: steeds meer professionals willen als individu via hun werk een bijdrage leveren aan een gedeeld hoger doel, aan het voortbestaan van onze mooie planeet. En dat is uitstekend nieuws.

Maar dat veel mensen zoekend zijn en zich afvragen hoe zij als individu dat verschil nog kunnen maken, is ook een realiteit.

Als werkgenegenheidsexpert | loopbaan- en levensloopbegeleider word ik dagelijks van dichtbij geconfronteerd met onnodig lijden als gevolg van mismatches op de arbeidsmarkt en scheefgegroeide arbeidswetgeving, wat leidt tot onrechtvaardige situaties, gevoelens van onbalans en schaarstedenken...

Enkele pijnpunten van het systeem 'arbeidsmarkt'

Om te beginnen zegt de term 'arbeidsmarkt' veel over hoe we 'arbeid' gaandeweg reduceerden tot een onderdeel binnen het economische marktdenken, terwijl 'arbeid' veel meer dan dat kan zijn.

'Specifiek werk uitvoeren in ruil tegen betaling' was ooit een manier om 'aan den brode' te komen, in ons levensonderhoud te voorzien: niet minder, maar ook niet meer...

Dat is tegenwoordig helemaal anders:

WAT JE DOET definieert tegenwoordig je hele ZIJN, je bestaansrecht.

Gevolg: nooit eerder hadden we het gevoel zo 'hard' te moeten werken

en nooit eerder voelden we ons met zovelen zo leeg en onvervuld door die keuze

Enkele verklaringen over hoe het zover is kunnen komen:

• Onze obsessie met economisch groeidenken - waarbij we voortdurend onder de illusie van 'schaarste' leven - zorgde voor kortetermijndenken en doorgedreven efficiëntie, waardoor veel 'banen' ontdaan zijn van alle betekenis: ze zijn puur instrumenteel en geven daardoor geen enkel gevoel van voldoening meer
• Dan is er de uitholling van het maatschappelijk weefsel: omdat produceren en consumeren binnen een kapitalistisch wereldbeeld volop aangemoedigd wordt, proberen beleidsmakers zoveel mogelijk mensen aan 'de betaalde arbeid' te krijgen, bij voorkeur in voltijdse banen. Die eenzijdige focus op betaalde arbeid holt niet enkel het maatschappelijk bindweefsel uit - omdat niemand nog zorgtaken op zich wil nemen, tenzij die betaald worden - maar ondermijnt bovendien ook het mentaal welzijn van kinderen die amper nog opgevoed worden door de ouders en hun familie: we droppen kinderen in de kinderopvang of de school en verwachten dat ze daar opgevoed worden, terwijl men in Afrika weet: 'it takes a village to raise a child...'
• Met zoveel mensen die afhankelijk zijn van 'betaalde arbeid' om in hun bestaan te kunnen voorzien, putten we de steeds schaarser wordende grondstoffen uit, zowel uit de Aarde, als onze eigen 'grondstoffen' als levenslust, aandacht, tijd om te genieten
• In onze geglobaliseerde wereld die met een rotvaart tegen haar eigen limieten aanloopt, hinken ook wetgevende kaders rond arbeid hopeloos achter:
  • 'Vind maar eens zinvol, kwaliteitsvol werk tegenwoordig: pittige uitdaging' vertellen wanhopige - vooral oudere of heel jonge -  werkzoekenden mij
  • 'Vind maar eens gemotiveerde, goed opgeleide werknemers tegenwoordig: pittige uitdaging' vertellen wanhopige werkgevers mij
  • 'Probeer maar eens de belangen van de arbeidswetgeving, de organisatie én die van werknemers in lijn te brengen met elkaar' vertellen wanhopige HR mensen mij
  • Die mismatches zijn niet eens zo moeilijk op te lossen, maar we moeten ze wel eerst durven erkennen - dat doen we vooralsnog niet - én we moeten grondig nadenken over hoe 'arbeid, betaald of onbetaald' er in de toekomst RADICAAL ANDERS zou kunnen uit zien, wat de toegevoegde waarde van arbeid en werk kan zijn in een heel ander economisch bestel zoals de betekeniseconomie
• De groeiende individualisering die de voorbije decennia typeerde, hielp niet bepaald om collectief te verbinden, terwijl dat wél nodig is: vanuit respect voor de verschillen tussen mensen kunnen we wel degelijk op zoek gaan naar creatieve oplossingen richting meer gelijkwaardigheid. Tussen arm en rijk, man en vrouw, verschillende statuten en zo meer.

We moeten voor alle duidelijkheid systemen niet complexer maken, maar grondig versimpelen: 'het apparaat' dat ondertussen nodig is om al die regelgeving voor verschillende statuten in goede banen te leiden, kraakt, kost handenvol geld én fnuikt ondernemingszin. 

'Sociaal overleg over werk' zoals dat vandaag is georganiseerd bijvoorbeeld, gaat geen conversatie aan met ALLE stakeholders en men denkt al helemaal niet kritisch na OVER hoe we omgaan met de rol die werk in ons leven, in onze wereld mag spelen. Partijen staan vooral 'tegenover elkaar' - vakbonden versus werkgevers, werknemers versus zelfstandigen, collectief belang versus individuele belangen - in plaats van 'met elkaar', terwijl we met z'n allen op een zinkende Titanic zitten.

Enkele pijnpunten in onze persoonlijke overtuigingen over 'werk'

We hebben als individuen ook behoorlijk wat belemmerende overtuigingen over de link tussen welvaart en welzijn, over de rol die werk in ons leven te spelen heeft:

• Hoe sta jij bijvoorbeeld tegenover burn-out?
• Vind jij dat een individueel gegeven, of een collectief?
• Wat vind jij van mensen die niet beroepsactief zijn of een vervangingsinkomen ontvangen?
• Wat denk je over mensen die niet hoeven te werken om in hun levensonderhoud te voorzien?

Velen onder ons groeiden op met uitspraken als:

• Voor wat, hoort wat
• No pain, no gain
• Je krijgt in het leven niets voor niets
• There is no such thing as a free lunch
• Het is in het leven niet eerlijk verdeeld

Dé vraag die we ons daarbij moeten stellen, is: klopt dat allemaal wel?

Onze verslaving aan druk-druk-druk doen, ligt mee aan de oorzaak van dat soort uitspraken. Want weinig manieren zijn zo bevredigend én maatschappelijk erkend om aan je drukverslaving te voldoen, als 'hard werken'. En voor je het weet, word je 'werkverslaafd'. Workaholic.

Werkverslaving is zowat de meest getolereerde en zelfs aangemoedigde verslaving ter wereld, terwijl het hier om een copingstrategie gaat die je toelaat om niet te moeten dealen met emoties die je liever uit de weg gaat; want vergis je niet: werkverslaving heeft werkelijk NIETS te maken met 'graag hard werken'...

Zoals bij elke andere verslaving wordt hier een toxisch patroon van dopamine-aanmaak in stand gehouden waar je als mens heel moeilijk kan aan weerstaan.

Wanneer je bovendien in de maatschappij ook nog status kan ontlenen aan dergelijk toxisch gedrag, wordt het nog moeilijker om hiervan los te komen.

Hoe kan 'kantelen' hieraan verhelpen?

Als 'hard werken' een vluchtpatroon is, een reactief patroon, als re-actie op existentiële leegte die je liever niet wil voelen, is het van belang om de oorzaak van dat leegtegevoel - de separatie die jij zelf creëert, omdat 'doorvoelen' van de leegte te pijnlijk is - om te buigen naar verbinding.

Met andere woorden: je bent weggevlucht van datgene wat je blij KON maken, van wat je gemoedsrust KON geven, alles wat ervoor kon zorgen dat je jezelf niet hoeft te verdoven en je bent gaan geloven dat het vluchtmiddel voor jou 'de oplossing' is.

Dus heb je de omgekeerde beweging te maken: verbind je opnieuw met datgene wat je blij kan maken, je gemoedsrust geeft, zodat je jezelf niet meer hoeft te verdoven. En doe dat ZONDER daar voorwaarden aan te stellen.

Zeg dus niet: 'als ik meer gemoedsrust ga ervaren in mijn leven, dan ga ik me beter voelen', maar zeg: 'als ik mezelf toesta om me goed te voelen, dan ervaar ik gemoedsrust'.

Wat is er dan HIER EN NU nodig voor mij om mij goed te voelen?

Wonderwel is het antwoord op die vraag voor de meeste mensen gelijk. Elementen als 'meer tijd doorbrengen met geliefden, groen, in de natuur zijn, meer mogen lummelen, minder moeten werken' komen steevast naar boven wanneer mensen op het eind van hun leven gevraagd worden naar wat ze anders hadden willen doen.

Jammer genoeg stelt bijna niemand zich die vraag 'bij leven'. Ik verdenk ons ervan dat we zijn gaan geloven dat we die vraag beter niet kunnen stellen, uit angst voor het antwoord. Want we zijn ondertussen zo verslaafd geraakt aan werken dat we de gedachte aan 'minder werken' amper durven toelaten.

Want hier komt het angeltje: jij leeft niet op een eiland. Je leeft in een omgeving die impact heeft op jouw denken en doen.

Misschien ging je financiële engagementen aan waar je moeilijk onderuit denkt te kunnen, heb jij een hypotheek lopen. Daar moedigt het kapitalisme ons door middel van reclame de hele tijd toe uit. En dat doet het zo efficiënt dat we zijn gaan geloven 'dat dat zo hoort' en dat 'hard werken' nu eenmaal ons lot is als we een beetje 'n fijn leven willen leiden. Maar 'druk druk druk zijn' is allesbehalve de 'natuurlijke staat' van de mens. Het kan een keuze zijn, maar je kan ook een andere keuze maken.

Waarom maken we die andere keuze dan zo weinig?

Rondom jou staat de wereld natuurlijk ook niet stil: oorlog, hongersnood, crises zorgen ervoor dat jij continu in schaarstedenken belandt en wakker ligt van de vraag 'zal er wel genoeg ... zijn?' waarbij je de '...' kan invullen met woorden als geld, tijd, liefde, aandacht.

En zo ontstaat een pittige catch 22: zelfs wie bewuste levenskeuzes WIL maken, slaagt daar moeilijk in zolang je door chronische stress blijft vast zitten in 'overlevingsmodus' en tunnelvisie... 

Want wie onzeker is over zijn bestaansrecht - omdat hij bijvoorbeeld amper kan voorzien in z'n levensonderhoud in een wereld waarin 'werken' gekoppeld is aan 'geld verdienen om in je levensonderhoud te kunnen voorzien - belandt al snel in zo'n overlevingsmodus en wordt daardoor erg vatbaar voor vecht-of vluchtcopingstrategieën, de reactieve patronen die ook weer schaarstedenken en schuldgevoel uitlokken.

Goeie voornemens over 'anders leven' sneuvelen als sneeuw voor de zon, van zodra 'anders leven' niet voor voldoende bestaanszekerheid zorgt. Omdat we met onze goede voornemens alleen vooralsnog geen brood kunnen betalen.

Tot nader order leven we immers nog in een maatschappij waarin 'over geld beschikken' een belangrijke rol speelt; maar die maatschappij hebben wij wel zelf gecreëerd, dus we kunnen ons samenleven ook anders organiseren...

Samengevat: hoewel we weten dat innerlijke vrede een ideale zijnsstaat is om vanuit vertrouwen 'onze gedroomde toekomst' te belichamen en te beleven, weten we ondertussen ook dat het in turbulente tijden moeilijk lukt om zo'n gemoedsrust te ervaren of bewaren.

Daarom waken kapitalistische marketeers er goed over constant nieuwe behoeften te creëren zodat we constant blijven consumeren. En produceren. Zo blijven we werken om spullen te kunnen kopen die we niet nodig hebben, om indruk te kunnen maken op mensen waarvan we steeds verder vervreemd raken omdat we de hele tijd aan het werk zijn.

Zo vervreemden we ook steeds verder van onze eigen behoefte aan gemoedsrust.

Precies daarom is het van levensbelang om RADICAAL OM TE DENKEN. Om het perspectief te kantelen en onszelf diepgaandere, kritische vragen te stellen over arbeid en werk, zoals deze:

1. Waaronder lijden wij eigenlijk?

Waardoor lijden wij zo massaal aan chronische stress, terwijl wij leven in 'een welvaartsmaatschappij'?

VRAAG: hoe komt het dat wij zo vaak het gevoel hebben in schaarste te leven - te weinig geld, liefde, voedsel, energie, grondstoffen, natuur, kennis, ruimte, stilte, aandacht, verbinding, spiritualiteit, vul maar in - terwijl er van dat alles EEN POTENTIEEL AAN OVERVLOED is?

ANTWOORD: omdat de boel ongelijk verdeeld is en wij een verhaal zijn gaan geloven dat 'dat niet anders kan', wat manifest onjuist is...

Want als de rijken in onze maatschappij vandaag ZELF vragen om meer belasting te mogen betalen - omdat zij begrijpen dat die groeiende ongelijkheid een tikkende tijdbom is die in de loop van de geschiedenis al verschillende keren tot revoluties heeft geleid - is het toch doenbaar?

Iemand moet natuurlijk de eerste stap zetten en voorlopig kijken we met z'n allen naar elkaar... We slaan liever elkaar de kop in dan we zoeken naar manieren om 'met elkaar te kunnen zijn'. Bijzonder toch, wat zo'n schaarstedenken voor elkaar krijgt. Eens je die dynamiek doorziet, kan je echter ook je eigen schaarstedenken kritisch onder de loep nemen: 'klopt het wel, dat verhaal dat ik mezelf vertel over schaarste?'

2. Waarom zien wij werk en leven niet als één?

Toen we nog als jager-verzamelaars leefden, liepen werk en leven door elkaar en waren ze één:

• Waarom creëerden wij afgescheidenheid tussen die twee?
• Waarom spreken we over 'een balans vinden' tussen arbeidstijd & privétijd, over 'activiteit en productiviteit', terwijl arbeidstijd gewoon onderdeel is van onze - beperkte - tijd in een eindig leven?

Onze kijk op onze tijdsbesteding is ongetwijfeld toe aan grondige herziening...

3. Waarom is het ene werk het andere niet?

Ook mogen we ons bewuster worden van het verschil in waardering voor werk dat meestal door mannen wordt gedaan en zorgtaken die meestal door vrouwen worden opgenomen. Opnieuw een vorm van ongelijkheid die voor meer strijd zorgt dan goed voor het geheel is.

4. Hoe dragen mijn huidige keuzes bij?

Als een strategie niet meer werkt, is de oplossing simpel: stel je strategie bij. Probeer iets anders. Stel je dus de vraag: 'hoe dragen mijn huidige keuzes bij? En als ze dat niet doen, wat wil ik dan anders?'

Bij dit alles mogen we ons bewust worden van de kracht van taal en woorden: het is tijd voor andere verhalen... Hoog tijd voor andere rolmodellen ook. Andere voorbeelden. Want wat we de voorbije decennia als zaligmakend hebben aanzien, vraagt nu een veel te hoge tol.

Wat kan jij als individu anders doen?

Als individu kan je beslissen om je perspectief op arbeid te kantelen:

1. Kantelen houdt in dat je je eigen wereldbeeld en mindset + dominante overtuigingen in vraag durft stellen
2. Dat je relationeel en systemisch leert kijken naar 'wat is', rekening houdend met hogere doelen
3. Dat je op lange termijn gaat denken en de belangen van vele generaties na ons meeneemt in je keuzes, dat je durft verbinden met alles wat voor jou als existentieel aanvoelt, ook al kan je dat niet altijd rationeel verklaren...

Wie dat durft, komt bij heel andere vragen uit, zoals:

• Klopt de manier waarop ik 'werk' voor mezelf definieer nog wel?
• Klopt het dominante verhaal dat ik voor 'waar' hield nog wel?
  • Is 'zoveel mogelijk mensen zo lang mogelijk aan de betaalde arbeid houden' écht verstandig?
    • Wie gaat er dan nog voor jonge kinderen, ouderen, het maatschappelijk bindweefsel zorgen?
    • Wie gaat er nog winkelen in stenen winkels, als iedereen voltijds 'aan de slag' is?
    • Met welke grondstoffen gaan we zoveel 'productie en consumptie' mogelijk blijven houden, hoe gaat ondernemerschap dan kunnen blijven bestaan?
  • Is 'meer van hetzelfde' écht waar wij vandaag nood aan hebben?
  • Zullen we er echt op 'achteruit gaan' als we andere keuzes maken rond het belang van 'reproductieve arbeid'?
• Aan wat voor maatschappij wil ik bouwen, waarvoor wil ik zorg dragen in de toekomst?

Voel jij je getriggerd door deze vragen?

Mooi...