Vraag jij je geregeld af: is dit het nu?

Het middel - werken om in je levensonderhoud te kunnen voorzien - lijkt wel een doel op zich geworden voor veel mensen. De waan van de dag maakt dat er steeds minder tijd 'overblijft' voor een zorgzaam leven waarin jij je van betekenis voelt en waarvan je kan genieten.

Vroeg of laat daagt het je bovendien dat je er niet jonger op wordt en niet het oneindige leven hebt.  

Als je leven als een uitputtingsslag aanvoelt, is er iets grondig mis

Maar niet noodzakelijk met jou. Wel met systemen waarin veel ruimte voor verbetering is.

We beleven vandaag een bijzonder moment in het menselijk bestaan: we voelen dat 'oude verhalen' - die we blindelings voor waar aannamen - niet meer kloppen.

Dat er - hoewel leefomstandigheden op bepaalde vlakken en in sommige regio's ontzettend verbeterden - heel wat 'voor verbetering vatbaar is' in onze wereld. 

Ook komen we erachter dat we voor 'oplossingen' niet moeten kijken naar gedrag van 'rolmodellen' dat ons in de huidige situatie bracht.

We zullen anders moeten leren kijken, denken en doen

Op zoek gaan naar grondoorzaken van problemen, in plaats aan symptoombestrijding te blijven doen bijvoorbeeld.

En om ons een andere toekomst te kunnen VERBEELDEN, hebben we nieuwe verhalen en diversere rolmodellen nodig.

Liminale tijden

Die nieuwe verhalen zijn we volop aan het leren schrijven en die rolmodellen zijn hun stem aan het vinden. Maar in DIE leemte - een tussentijd, tussen oude en nieuwe verhalen, oude en nieuwe overtuigingskaders, mens-en wereldbeelden - ervaren wij wrijving.

Onzekerheid en weerstand ook. Want al wie het liever bij 'het oude' wil houden, verzet zich nu hevig. Tot frustratie en wanhoop van al wie snakt naar een ander verhaal, een andere toekomst...

Liminaliteit heet zo'n periode, antropologe Jitske Kramer legt dat in deze video heel mooi uit.

Bottomline betekent dit dat het schuren van zoveel ongemakkelijke gevoelens in onze maatschappij en in onszelf GOED NIEUWS is: het geeft aan dat WIJ LEVEN!

• Dat we meer willen dan louter 'overleven', dat we afstand willen doen van reactieve patronen die ons niet meer dienen.
• Dat we nood hebben aan diepgaande transformatie, ook al weten we nog niet precies wat die 'veranderde toestand' ons zal brengen.
• Blijf nu vooral verder ademen! Voel de grond onder je voeten, pak jezelf vast, voel het kloppen van je hart, het oprijzen van je borstkas wanneer je ademt. Je leeft. Je bent hier.

En je hoeft niet alles te weten of te begrijpen: het volstaat te willen onderzoeken, je open te stellen voor wat wil ontstaan.

Om te 'leren kijken met andere ogen' ook. Zodat je bij kan leren wat goed voelt en resoneert én je ook AF durft leren en loslaten wat niet meer bij je past.

Dat onderzoek IS de start van jouw toekomst:

de toekomst die VOORBIJ JE ANGST voor je gevreesde toekomst ligt...

Wat denk je: klaar om zelf te kantelen?

VERONTWAARDIGING, OVER STILZWIJGEN ROND GROOT ONRECHT in de wereld

waardoor we ons afvragen wat menszijn eigenlijk nog betekent vandaag

VERONTWAARDIGING OVER ONRECHT in 'de arbeidsmarkt'

zoals de vele vormen van discriminatie, een gebrek aan professionalisme tijdens het proces van werving en selectie, gebrekkige HR-processen, het bestaan van bullshitjobs, het gevoel vast te zitten in een gouden kooi en tegelijkertijd geen écht andere keuze te hebben, om er een paar te noemen

TELOORGANG VAN DIENST- EN ZORGVERLENING in onze maatschappij

als gevolg van overmatig proces- en cijferdenken en een gebrek aan relationeel bewustzijn bij machthebbers, beslissingsnemers en beleidsmakers

ENSHITTIFICATION vervat in bedrijfscycli en techdiensten

waardoor we onszelf - tegen beter weten in - gereduceerd zien tot koopverslaafde consumenten

VIBESESSION

het fabeltje dat 'hoe beter het met 'de markt' gaat, hoe beter het met mensen is gesteld' terwijl we vandaag vooral bewijs van het tegendeel zien: we weten tot op welke hoogte welvaart bijdraagt aan welzijn én we weten ook wanneer dat omkeert; toch handelen we er niet naar, aangestuurd door hebzucht en neoliberaal denken

SOLASTALGIA en TERRAFURIE

de laatste door milieufilosoof Glenn Albrecht gedefinieerd als de woede over de verwoesting van de Aarde, door onverantwoord gedrag van politiek en bedrijfsleven én het gevoel iets te willen doen om dit te stoppen, om van richting te veranderen

En solastalgia is de heimwee die je voelt terwijl je thuis bent, het gevoel van machteloosheid en verdriet omdat onze leefomgeving wordt aangetast en steeds minder 'veilig' voelt

Veel uitdagingen waar we vandaag mee geconfronteerd worden, krijg je echt niet opgelost als individu. Daar is systeemverandering voor nodig. Een paradigma-shift zelfs, die we globaal als mensheid moeten maken. En al aan het maken zijn trouwens, daarover verderop meer....

Ook in professionele contexten lopen we aan tegen systeemfouten zoals chronisch personeelstekort, fouten in procedures, schaduwkanten van ons mens-zijn én kafkaiaanse processen.

Die leiden tot traumaresponsen bij medewerkers die zich hier geen blijf mee weten. Guess what:

Je lost dat niet op door individuen te beschuldigen en te verplichten beter hun best te doen.

Je lost dat evenmin op door als individu te proberen alles wat er in je omgeving fout loopt recht te trekken.

We KUNNEN zoveel uitdagingen in ons werk en in de wereld niet in ons eentje oplossen

en toch vragen we niet graag hulp aan elkaar...

Omdat we hebben geleerd elkaar te wantrouwen, waardoor we concurreren met elkaar, in plaats van samen te werken. Gevolg?

We delen amper nog mét elkaar HOE machteloos we ons 'in ons eentje' met z'n allen voelen...

Hoog tijd dus om opnieuw te leren 'mensen', met ALLES wat hoort bij dat mens-zijn, OOK kwetsbaarheid en existentiële onzekerheid.

Kwetsbaarheid tonen, vinden we cool bij een ander, maar zelf wagen we ons er amper aan. We leren al heel vroeg in ons leven dat het beter is om je te 'wapenen' tegen wat het leven allemaal voor ons in petto heeft.

Daardoor geloof jij misschien dat 'de ander' wél aankan waar jij je tanden op stukbijt, zonder het de ander evenwel ooit te vragen.

Zo blijven we ons verbergen achter pantsers van onkwetsbaarheid, blijven we verhalen voeden die ons verder verdelen in plaats van verbinden.

Als we dat nu eens omkeren en wél openlijk uitspreken dat het ons soms NIET lukt om 'de beste versie van onszelf te zijn',

terwijl we tegelijkertijd ook vaker taal geven aan wat ons écht goed doet voelen, in de vorm van actieve dankbaarheid?

Luidop uitspreken wat er zich in jou afspeelt - zowel tegen jezelf als tegen 'een Ander' - herstelt namelijk minstens één cruciale verbinding in ons: die van onze eigen menselijkheid én de menselijkheid van 'de Ander'.

Anderen worstelen evengoed met hun mens-zijn en met de kwetsbaarheden die daarbij horen. Anderen zoeken OOK naar oplossingen.

En gelukkig vinden we die ook steeds vaker. Die broodnodige PARADIGMASHIFT waarover eerder sprake, DIE IS NAMELIJK AL VOLOP BEZIG.

Op verschillende vlakken en fronten. Wat denk je van deze:

REGENERATIEF LEVEN in BIOREGIO'S

als antwoord op koloniserend denken zo eigen aan competitieve en extractieve maatschappelijke modellen.

Zo'n regeneratieve wereld vraagt om

ECONOMISCHE POSTKAPITALISTISCHE MODELLEN DIE HET LEVEN ZELF CENTRAAL ZETTEN

zoals de betekeniseconomie van Kees Klomp, of Kate Raworth's donut economie: fantastische basissen zijn dit, voor politieke beslissingen én bedrijfsvoering waarbij lange termijn waardecreatie voor AL wat leeft voorrang krijgt op kortetermijnwinststreven ten bate van een kleine minderheid, meer daarover verderop...

WELZIJN ALS BASIS VAN WELVAART

in plaats van 'welvaart ten koste van welzijn' als sociologisch model, waarbij we

FOCUSSEN OP (KWALITEIT VAN) LEVEN

waarbij we diepgang verkiezen boven oppervlakkigheid, radicale eerlijkheid boven spirituele bypass of toxisch positivisme

VERBINDING IN PLAATS VAN VERVREEMDING

Verbondenheid met onszelf, elkaar en alle leven dat ons omringt, zodat we weer voelen: wij ZIJN één! Gevolg:

IK EET MIJN VRIENDEN NIET

Ik kies voor plantaardig voedsel, met liefde - liefst biologisch en zeker lokaal - geteeld en met zorg bereid.

OP BASIS VAN GELIJKWAARDIGHEID KOMEN WE VERDER

We mogen dan ook vaker kiezen om coöperatief te denken en werken, en, als dat geen optie, hebben we baanbrekend werkgeverschap nodig, zodat mensen niet opbranden, maar elkaar aanvuren.

WE ZIJN HUMAN BEINGS, GEEN HUMAN DOINGS

Meer zijn en minder doen: wat zou ons dat allemaal opleveren aan meerwaarde?

Zeker, we staan voor uitdagende tijden, laten we daar zo rustig én daadkrachtig mogelijk onder blijven, zonder vast te lopen in reactieve patronen:

Als individu kan je leren je zenuwstelsel tot rust te brengen, zodat je meer gaat resoneren MET wat je energie geeft en je minder moet afzetten TEGEN wat energie ontneemt: zo kan je vlotter FLOW ervaren, een natuurlijke zijnsstaat waarvan jij je vandaag misschien afgesneden voelt...

Afhankelijk van je wereldbeeld, kies jij de strategie die volgens jou bijdraagt aan 'een goed leven'.

Beseffen dat jouw wereldbeeld niet het enige wereldbeeld is, dat iedereen 'een goed leven' anders invult en jouw manier misschien niet tot 'het gemiddelde' behoort, kan voor veel opheldering zorgen als jij je vaak ergert aan 'de Ander'.

Test hier jouw wereldbeeld en vergelijk het met dat van mensen rondom jou...

Praat erover met elkaar: ga de dialoog aan over de verschillen.

Begin je te beseffen dat je keuzevrijheid eigenlijk best beperkt is?

Dat je immers enkel kan kiezen uit datgene wat je voorgeschoteld wordt?

En dat we ons daar opvallend weinig vragen bij stellen?

Sterker nog: wanneer we die vragen wel beginnen stellen, wordt dat afgedaan als een midlifecrisis.

Waarom spreken we niet over 'ontwaken als mens', in plaats van een midlifecrisis?

Want is het niet juister om te zeggen dat we vooral een crisis van VERBEELDING beleven, als gevolg van hoe we onze samenleving én economie hebben ingericht?

En is het dan niet logisch dat we vandaag collectief een nood voelen om SAMEN te ontwaken?

Want we kunnen ook ZELF met alternatieven komen, onze gedroomde toekomst wél verbeelden en verwoorden, op voorwaarde dat we met andere ogen durven kijken en durven twijfelen, niet-weten...

Al gemerkt hoe In een materialistische maatschappij die consumeren en 'het individu' vooropstelt mensen elkaar als concurrent beschouwen, zelfs als ze 'collega's' van elkaar zijn in eenzelfde organisatie?

Waarom toch?

Waarom geloven wij massaal één specifiek narratief dat ons wijsmaakt dat het in het leven ieder voor zich is, terwijl wij voor letterlijk ALLES interafhankelijk van elkaar zijn?

En niet alleen van andere mensen, van AL wat met ons samenleeft op deze mooie planeet: bomen, dieren, planten, schimmels, bacteriën, zeeleven, ... 

Hoe sneller we beseffen dat we interafhankelijk zijn van al wat leeft, hoe sneller we kunnen evolueren naar een benefit mindset:

Bron: Ash Buchanan

Dankzij zo'n benefit mindset kunnen we ophouden

met settelen voor onze GEVREESDE toekomst

- geleid door angst en twijfel, schuld en schaamte -

en in plaats daarvan voluit

onze GEDROOMDE toekomst realiseren,

gedreven door 'liefde voor het leven' zelf...

Met andere ogen leren kijken naar je keuzes, kan je ook invullen als 'kijken vanuit een ander perspectief dan je gewend bent'.

Dat begint met je te realiseren dat er meerdere perspectieven bestaan, net zoals er meerdere wereldbeelden bestaan.

En dat jouw perspectief wellicht verschilt van dat van andere mensen en nog meer verschilt van dat van andere levende wezens zoals planten, bomen en dieren.

Bijzonder toch, hoe wij mensen voor waar zijn gaan aannemen dat wij superieur zijn tegenover al dat ander leven, waarvan we zelf afhankelijk zijn voor ons eigen overleven?

Hoe krijg je hier meer bewustzijn op? 

• Vraag je als man volgende keer eens af hoe het voor een ander gender zou kunnen zijn
• Vraag je als mens eens af hoe het voor een mier zou zijn
• Vraag je als gezond volwassen wit mens eens af hoe het voor een kind van kleur met een beperking zou zijn
• Vraag je eens af wat het perspectief van een religieus persoon zou zijn als je zelf atheïst bent, of andersom...

Ongetwijfeld ontstaat er vroeg of laat mildheid voor de verschillen in perspectieven én het gedrag dat daarvan het gevolg is.

DENK OM

Denk situaties om en vraag jezelf af: "waarvoor zou het probleem waarmee ik op dit moment geconfronteerd word in mijn leven een oplossing kunnen zijn?"

Die gouden kooi waarin jij zit die niet goed meer voelt, zou zomaar een uitnodiging kunnen zijn om meer tijd met je gezin door te brengen, ZONDER schuldgevoel.

Die slechte evaluatie is misschien een uitnodiging om je eindelijk uit te spreken over jouw talenten die onvoldoende gezien worden?

Op wie wacht je nog om dat op te pakken?

Want of jij nu een gebrek aan iets ervaart, dan wel een teveel: iets in jou roept je op om iets te veranderen.

We beseffen het nog te weinig, maar economisch denken domineert ons hele bestaan: het lijkt wel IN ons DNA geslopen....

Niet enkel reduceren wij ons leven - en dus onszelf - daardoor zonder veel weerstand tot 'economisch middel', ook de politiek wordt volledig gestuurd door het dominante economisch narratief. Dat zou op zich nog een bewuste keuze KUNNEN zijn, ware het niet wat wij vandaag beschouwen als 'enig mogelijk economisch narratief' - het kapitalisme of zijn communistische tegenhanger - allesbehalve 'de enige' zijn: er bestaan veel meer perspectieven op economie, op 'hoe wij ons huishouden als samenleving' best beredderen:

De visie die Kees Klomp ontwikkelde rond 'de betekeniseconomie', of Kate Raworth's 'donut economy'-model benaderen de economie bijvoorbeeld vanuit een heel ander perspectief: in deze modellen staat economie opnieuw ten dienst van het leven, in plaats van andersom.

De term 'betekeniseconomie' is gebaseerd op het beginsel dat de mens ten diepste een zin-zoekend wezen is en geen nuts-maximaliserend wezen zoals de mainstream economie beweert.

Zin kan alleen gevonden worden door het eigenbelang te overstijgen, door van betekenis te zijn voor anderen. (Kees Klomp pg 139)

Een mogelijk gevolg van zo'n ander economisch narratief, zou een evolutie van het antropoceen - ons huidig tijdperk, waarin de mens zichzelf beschouwt als 'ruler of the world' en die wereld volledig naar zijn eigen hand zet, ook als dat tot de vernietiging van zichzelf kan leiden - naar het symbioceen kunnen zijn: een tijdperk waarin de mens als integraal onderdeel van wat wij vandaag als 'natuur' omschrijven én technologie in balans samenleven en elkaars bestaan verrijken. Simpelweg omdat het veel minder strijd vraagt om MET het leven te bewegen, in plaats van ertegenin te gaan.

Een hoopvol perspectief, toch?

Hoopvolle perspectieven zijn bijzonder welkom, want vandaag moeten we naast ecologische rampspoed nog met een andere factor rekening houden: artificiële intelligentie of AI die op volle kracht in onze maatschappij uitgerold wordt.

Misschien verdwijnt slechts 10% van de jobs door de komst van AI, maar vast staat dat 100% van wat wij 'werk' noemen - en ons toelaat te voorzien in ons levensonderhoud - hierdoor beïnvloed zal worden...

Hoe die AI-transitie gaat verlopen? Geen mens die het vandaag kan voorspellen, pun intended.

Maar dat deze transitie weer nieuwe vragen, ethische uitdagingen én opportuniteiten met zich meebrengt, nu en in de toekomst, DAT staat wel vast:

• Zullen wij 'human being' en 'human doing' misschien eindelijk beter in balans krijgen?
• En als we niet meer MOETEN werken, hoe gaan wij drukverslaafde mensen de vrijgekomen tijd dan wél invullen?
• Hoe gaan we in ons levensonderhoud voorzien, als dat misschien niet meer via 'kenniswerk' moet?
• Zullen we 'human' en 'artificial' uit elkaar kunnen houden? Wat maakt dat we dat belangrijk vinden?
• En zou 'meer zijn' en 'minder doen' ook een positief effect kunnen hebben op klimaatverhitting? Of zit het energieverbruik daarbij in de weg?

Ik ken de antwoorden evenmin als jij. Maar het brengt mij - en misschien jou en vele anderen ook - bij deze existentiële vraag:

Wie wil ik zijn, in een wereld in verandering,

hoe wil ik mij verhouden, naast of met de Ander - of het Andere -

zonder me te verliezen in patronen die niet langer bij mij passen of in verhalen die niet de mijne zijn?

Wie nooit z'n volledig potentieel kan tonen in een passende omgeving, wie nooit zichzelf mag zijn, verliest niet enkel energie, maar ook zelfvertrouwen:

• taken uitvoeren of rollen opnemen die niet aansluiten bij jouw natuurlijke aanleg, geeft weinig voldoening, waardoor je eerder beroepsZEER dan beroepseer ervaart in professionele contexten
• Als het tempo waarop je leeft of werkt niet aansluit bij jouw natuurlijk ritme, raak je over-of onderprikkeld en ontbeer je flow
• Als het gedrag en de keuzes van mensen in jouw omgeving niet (meer) aansluiten bij jouw waardenkader, voel jij je onveilig, ook wanneer jij nochtans als zwaan in een eendennest terecht kwam

Zo gaat ontzettend veel talent én persoonlijkheid 'verloren'.

• Missiegedreven mensen gaan vroeg op laat op zoek naar hun IKIGAI, VOORBIJ het individuele perspectief
• Zinzoekers & leefwereldverbeteraars zoeken ACTIEF naar manieren om hun talenten en waardenkader optimaal af te stemmen op wat zij geloven dat de wereld nodig heeft

Wanneer missiegedreven mensen zich verenigen, bouwen we samen aan een missiegedreven maatschappij: daar is dus niets egoïstisch aan.

WAT je precies doet, kan ondergeschikt zijn aan HOE je het doet: elk mens maakt mee het verschil.

Dit 'professioneel ontwaken' neemt toe en resulteert in:

• mensen die bewust afscheid nemen van een gouden kooi, of die zo'n gouden kooien grondig 'verbouwen',
• niet langer toxisch gedrag pikken: niet van anderen en nog minder van onszelf
• bouwen aan meer relationele intelligentie, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van nieuwe vormen van samenwerken, zoals commons of coöperatieven

Vandaag vullen we de waarde van werk fundamenteel anders in:

• Zo blijkt de keuze om zelfstandig te worden vaak anders gemotiveerd dan de meeste niet-zelfstandigen denken
• 'Leven om te werken' wordt steeds meer vervangen door 'werken om te leven', zeker nu de pensioenleeftijd werd verhoogd en mensen mini-sabbatperiodes inlassen tijdens hun beroepsactieve jaren
• Tijdens de covidpandemie werden we ons heel bewust van welk type werk écht levensondersteunend is; ook al zien we dat nog niet vertaald in 'economische of maatschappelijke waardering', wat een grote uitdaging wordt met het oog op een regeneratieve toekomst
• Vooral wanneer je NIET kan of mag werken, wordt het voel-en tastbaar op welke manier 'werk' bij KAN dragen aan je levenskwaliteit; of net niet, als je leeft van vakantie naar vakantie bijvoorbeeld...
• Daarom is het belangrijk om 'werk' - en onze tijd - te reclaimen voor wat het OOK KAN zijn, zoals expert Kristel Maasen van RECLAIM WORK het stelt
• zodat zo snel mogelijk de afscheiding die lijkt toe te nemen tussen 'betaald werk' en 'zorgtaken' op de schop kan

Sta jij open voor een fundameneel andere benadering, vér voorbij het klassieke managementdenken dat 'welzijn op het werk' beperkt tot initiatieven als pooltafels & fruit op het werk, twee dagen per week thuiswerken en verplichte opleidingen rond stress-en burnout?

Ben je bereid om echt VANUIT DE MENSEN - die je organisatie vormen - te leren kijken naar hoe het beter kan in jouw bedrijf?

Of kan je een externe blik op je loopbaanbeleid, functionerings-en evaluatiegesprekken gebruiken zodat die veel meer worden dan 'een verplicht nummertje' dat nu eenmaal moet? 

En je niet op zoek bent naar een pasklaar antwoord, wel naar een sparringspartner die vanuit gelijkwaardigheid met jou reflecteert over wat je wakker houdt...