INNERPRENEUR, INTRAPRENEUR OF ENTREPRENEUR?

Wist je dat ondernemerschap in vele vormen komt? En dat veel mensen die heel ondernemend door het leven gaan allesbehalve in het traditionele beeld van 'de ondernemer' passen?

Denk aan:

jongeren
50 plussers
alleenstaande ouders
alle andere genders dan masculien
allochtonen en nieuwkomers
vrijwilligers
mensen die zelf niet in een ondernemersnest opgroeiden
mensen die niet beroepsactief zijn omdat dat tijdelijk niet lukt
zelfstandigen die een faillissement achter de rug hebben
mensen die ooit opgebrand raakten en weer rechtkrabbelden, wijzer dan ooit
'werknemers' en 'ambtenaren' die zich zeer ondernemend gedragen
'werkers' binnen coöperatieve samenwerkingsstructuren

Vaak beseffen deze mensen niet hoe ondernemend ze wel zijn omdat het hen ontbreekt aan herkenbare rolmodellen, aan mentoren ook om hen te wijzen op hun ondernemerspotentieel...

Op websites van organisaties die zich richten op 'ondernemers' - vlaio, unizo, voka, vbo om er een paar te noemen - zie je nog altijd vooral witte mannen van middelbare leeftijd in grijs pak afgebeeld. Meestal zelf 'werknemers' trouwens, maar dat terzijde. Op televisiekanalen zoals Kanaal Z is dat ook zo. En als we eerlijk zijn, zien we dat beeld in raden van bestuur, in managementteams én in de politiek ook nog altijd bevestigd.

Macht en beslissingsbevoegdheid zit nog heel vaak bij één specifiek 'profiel' in onze maatschappij.

Het ontbreekt die bredere groep ondernemende mensen bovendien niet enkel aan rolmodellen, het ontbreekt zowat IEDEREEN aan kennis over de verschillende statuten die bestaan in ons land. En onbekend is onbemind. Zo vinden 'de zelfstandigen' wat van werknemers en ambtenaren én andersom. Terwijl de meeste mensen geen idee hebben hoe het IS om in dat statuut actief te zijn. Statuutblindheid noem ik dat. En dat heeft nare gevolgen voor het ondernemerschap in ons land, maar evengoed voor de mobiliteit in onze arbeidsmarkt:

De onzekerheden van het zelfstandigenstatuut, belemmeren namelijk 'ondernemende mensen' om zich te wagen aan de sprong naar dat statuut; anderzijds storten nog teveel mensen zich blind in dat statuut van zelfstandige, omdat ze vooral graag 'ondernemend willen leven', terwijl zij echt wel baat hebben bij de veiligheid van een werknemers-, of ambtenaarstatuut.

Die veiligheid verdienen zelfstandigen trouwens ook, maar da's voer voor een ander verhaal.

Kortom: hier ligt ruimte voor verbetering.

Als levensloopbaanbegeleider trek ik het gegeven 'ondernemend in het leven staan' dan ook graag BREED open...

Hoe klinkt 'ondernemen' in mensentaal?

Nogal wat mensen benoemen zichzelf niet als 'ondernemend' of 'ondernemer', terwijl ze wél ondernemend in het leven staan. Dat de invulling van de behoefte om 'te ondernemen' verschillende vormen kan aannemen, leren we jammer genoeg ook niet op school...

Ondernemend in het leven staan of willen staan, formuleren mensen bijvoorbeeld zo:

ik wil een verschil maken, ik wil graag impact hebben
ik wil succesvol zijn
ik wil iets nieuws creëren
ik wil deskundig zijn, als expert erkend worden
ik wil mijn verantwoordelijkheid nemen
ik heb nood aan autonomie & beslissingsbevoegdheid,
ik wil een duidelijk mandaat
ik zou graag meer risico nemen, als ik mocht...
mij gaat het erom toegevoegde waarde te bieden
ik wil me graag betrokken voelen bij een grote geheel, ik wil meer dan een kleine pion zijn
ik vind het fijn om samen te werken aan een gezamenlijk gedragen doel

Het mag duidelijk zijn dat de wereld nood heeft aan ALLE ondernemende mensen, ongeacht hun achtergrond, drijfveren of type ondernemerschap. We hebben immers heel wat uitdagingen voor de boeg de komende decennia.

Laat ik hier daarom eens een ander licht schijnen op drie verschillende types 'ondernemende mensen'.

PS: de term 'hij' kan je vrijelijk veranderen door 'zij' of 'hen' in dit artikel.

Ben jij een entre-, intra-, of innerpreneur?

Wat typeert een entrepreneur?

Een entrepreneur heeft een allesoverheersende behoefte een nieuw bedrijf te creëren, door nieuwe producten of diensten te ontwikkelen, door een nieuwe organisatie op te bouwen, of door een bestaand bedrijf over te nemen en naar eigen specificaties om te vormen

Niet enkel vanuit een creatieve drive om het eigen vakmanschap te kunnen tonen overigens - want na verloop van tijd komt er veel management kijken bij het runnen van een grote onderneming - eerder vanuit de drang te bewijzen economisch rendabel te kunnen zijn.

Geld verdienen is vaak een maatstaf van succes voor de entrepreneur: vermogen vermeerderen, groeien, uitbreiden, zijn voor een entrepreneur tastbare manieren om te tonen aan de wereld wat hij bereikt heeft.

Je eigen naam geven aan het bedrijf, of aan wat je produceert, naast bepaalde statussymbolen, zijn daarom gedroomde middelen om dat succes te tonen.

Soms zit deze gedrevenheid al heel jong in het bloed, maar dat is geen must.

Dit type ondernemer is vaak rusteloos, hongerig naar meer en heeft voortdurend nieuwe professionele uitdagingen nodig.

Seriële ondernemers zijn daar een mooi voorbeeld van: is het ene bedrijf succesvol? Dan kriebelt het al gauw om iets nieuws te proberen. En in dat nieuwe verhaal het bekende recept te herhalen...

Dit type ondernemerschap past prima in het traditionele plaatje dat we nog heel vaak in de media zien, in kranten als De Tijd, magazines als Trends en Knack + gelinkte TV kanalen.

Ook opvallend: wanneer atypische ondernemende mensen succesvol zijn als entrepreneur, zoeken zij zelden zelf deze media op.

Deze mensen verkiezen vaak 'de luwte', waardoor het cliché van 'de ondernemer' keurig in stand blijft in de hoofden en harten van mensen. Ook wanneer dat beeld eigenlijk niet meer klopt...

Wat is een intrapreneur?

Wie ondernemerschap in zich draagt én houdt van zekerheid, zoekt naar veiligere, minder risicovolle manieren om te ondernemen.

Soms manifesteert dit ondernemerschap zich in de beoefening van een hobby, naast het dagelijks werk. Ook in vrijwilligerswerk tonen veel mensen hun talenten met manifest meer zelfvertrouwen, dan ze dat ooit op hun werk doen.

Sommigen slagen er wél in hun ondernemerschap uit te drukken tijdens de uitoefening van een job in dienstverband, als leidinggevende of als lid van een managementteam, en soms ook als freelancer, als ZZP'er - zelfstandige zonder personeel - die zijn talent ten dienste stelt van anderen, maar zelf niet actief op zoek gaat naar klanten.

'Ondernemerschap opnemen' kan immers ook een rol zijn, die je afhankelijk van de context in min of meerdere mate opneemt.

Wie graag ondernemerschap toont als werknemer in dienstverband of als ambtenaar, mag zichzelf INTRAPRENEUR noemen.

Je mag aan de slag met de middelen van anderen - zowel tijd, mensen als centen - en beheert deze middelen als ware ze de jouwe, met als maximum risico het verlies van je baan of opdracht.

Want meestal worden er clausules in arbeidscontracten opgenomen waardoor je vrijgesteld wordt van de eindverantwoordelijkheid, mocht het ooit fout gaan.

Dat is toch net even anders dan wanneer je met eigen middelen aan de slag gaat en zelf de risico's draagt, ook al ben je beschermd door het juridische kader van een vennootschap.

Uiteraard plooi je je in deze vorm wel naar de kaders, regels en procedures die door anderen bepaald werden. Je hebt minder autonomie dan als entre-of innerpreneur.

Maar intrapreneurschap kan veel voldoening geven, zeker als je risico-avers bent en je je toch graag ondernemend opstelt.

Wat is een innerpreneur?

Steeds meer ondernemende mensen voelen zich niet goed meer bij de vorige types van ondernemen.

Met name 'sociale ondernemers' zoeken naar andere manieren om hun talent in de wereld te zetten, want zij vinden het entrepreneurschap:

té hard
te weinig maatschappelijke waarde toevoegend
te weinig ruimte voor waardengerichtheid, vakmanschap en zorg, teveel 'managerial' ook
én vaak moeilijk combineerbaar met andere rollen en levensdomeinen

In het intrapreneurschap kunnen zij hun ei dan weer onvoldoende kwijt:

teveel vastgelegde structuren & processen
te weinig ruimte om het anders te mogen doen
te weinig mandaat ook

Voor hen is de derde vorm, het INNERPRENEURSCHAP een aantrekkelijkere piste:

Een innerpreneur is iemand die zijn een organisatie, producten of diensten op punt wil stellen waarmee hij sociale verandering wil creëren; die al ondernemend persoonlijke voldoening en zingeving nastreeft, zowel op creatief, emotioneel als op spiritueel vlak

Kenmerken van een innerpreneur

resultaatgericht op het hogere doel dat zij nastreven
oplossingsgericht: ze denken liever in termen van mogelijkheden dan in termen van moeilijkheden, ze denken liever in termen van 'verbinding' dan in termen van 'afgescheidenheid'
ze hebben een grote nood aan autonomie, vrijheid én rechtvaardigheid
en weinig zin om zich te conformeren, omdat de status quo volgens hen zelden leidt tot vernieuwing of innovatie
verder hebben ze een grote liefde voor ambiguïteit, paradoxen en complexiteit en hebben ze een afkeer van hokjesdenken en rigiditeit
risicobereidheid: de toekomst of het eindresultaat van hun pogingen kennen ze vaak niet, terwijl ze er toch blijven voor gaan...

Drijfveren van een innerpreneur

De drijfveren van een innerpreneur mogen dan wel lijken op die van een entrepreneur, toch zijn er boeiende verschillen:

het willen realiseren van je persoonlijk maximum potentieel,
door een verschil te kunnen maken voor anderen;
impact hebben op iets dat groter is dan jezelf
willen bloeien, door bij te leren en te verbinden, in plaats van door uit te breiden of op te kopen: groei is immers niet het hoogste doel
veel belang hechten aan menselijke relaties,
de wereld als geheel zien en daarom dat geheel willen verbeteren vanuit gedeeld eigenbelang

Verder zijn innerpreneurs ervan overtuigd dat je maar beter doet wat je graag doet tijdens je leven. Zij kijken naar de wereld op een andere manier, hebben vaak een ander mens-en wereldbeeld dat afwijkt van het dominante wereldbeeld en laten zich leiden door hun waarden en onstuitbare drang om de wereld te onderzoeken en ontdekken, vanuit verwondering. Minder vanuit behoefte aan controle of het verlangen om zaken te beheersen.

De nood om creatief te denken en je eigen, unieke pad te bewandelen is bij hen leidend, net als de behoefte om dingen te willen veranderen, ten voordele van grotere idealen.

Waarden van een innerpreneur

Waarden die innerpreneurs vaak belangrijk vinden, zijn:

de wereld om je heen niet zwart-wit, maar in vele tinten kleur zien
authenticiteit: je leeft het ideeëngoed waarin je gelooft en waarover je praat voor
sociaal activisme & idealisme
persoonlijke groei en deskundigheid = belangrijk
globalisme en ecologie: het grotere geheel heeft impact op het lokale
bewustzijn: empathie voor anderen voelen, verschillende gezichtspunten kunnen innemen, persoonlijke ervaringen en leerpaden van anderen ook naar waarde schatten, je openstellen voor wat je nog niet kent

Innerpreneurs zoeken een alternatief voor deze waarden:

veel geld verdienen - of genereren - als prestige- en statussymbool
de carrièreladder opklimmen als hoogste doel
hip, trendy of fashionable zijn, veel 'volgers' hebben
veel consumeren: ‘tijd = geld’ of ‘meer is beter’ als principes
onbeperkte keuzemogelijkheden en 'fast moving' als heilige graal
éénzijdig inzetten op masculiene energie, met fixatie op groei, eerder dan op bloei
traditionele familie/gezin beschouwen als enige gewaardeerde hoeksteen van de maatschappij
wantrouwen, het geloof dat het ieder voor zich is in de maatschappij en dat 'de Ander' moet gevreesd worden

Innerpreneurschap komt vaak op latere leeftijd bovendrijven.

En laatbloeiende innerpreneurs hebben zo hun eigen statussymbolen. Voor hen primeert:

de impact die ze kunnen hebben, hoezeer ze kunnen wegen op een beleid, of ruimte krijgen voor iets alternatief
de waarden en de vrijheid die ze genieten om autonoom hun ding te kunnen doen, in het voordeel van hun klanten / gebruikers - die ze liever in de spotlights zetten, dan zichzelf te promoten
het forum of de financiële middelen die ze krijgen om hun boodschap, vakmanschap of creativiteit in de wereld te kunnen zetten

Zodra een innerpreneur heeft gevonden wat zijn passie is, is hij er vaak de rest van zijn leven mee begaan: zij gaan niet op pensioen...

Zoveel mensen, zoveel vormen van ondernemerschap

Innerpreneurschap spreekt een heel ander type persoonlijkheid aan dan de twee andere vormen.

De ene vorm is overigens niet beter dan de andere: 'ondernemerschap' is een talent dat vele andere talenten herbergt en dat op vele manieren gestalte kan krijgen. De wetgevende context en economische leidende dynamieken spelen kunnen daar niet los van gezien worden.

Maar het clichébeeld van 'dé ondernemer' mag wat mij betreft écht op de schop.

Het mag plaats ruimen voor een genuanceerder beeld dat al in 1996, door Rebecca Maddox in haar boek Inc, your dream aan bod kwam.

Cultuurverandering vraagt tijd...