Schaarse tijd inruilen voor schaars geld, door middel van een arbeidsovereenkomst of contract - het model zoals we het tot nu toe kenden - is al grondig aan het evolueren; daarom moeten we vandaag moedige keuzes durven maken over de richting die we uit willen daarmee...

Als regeneratief levensloop- en loopbaancoach geloof ik vurig dat 'werkgeNegenheid nastreven' één van de toprecepten is voor de uitdagingen die we vandaag ervaren op de arbeidsmarkt.

Of het nu gaat over al bestaande problemen:

• existentiële crises door mismatches en daarmee gepaard gaand verlies aan eigenwaarde
• talentverlies door mismatches en discriminatie
• uitputting door het massaal opbranden van mensen:  1 op 10 is vandaag langdurig mentaal ziek
• gebrekkige arbeidsmobiliteit door gebrek aan bewustzijn over het belang van levenslang leren én statuutblindheid
• jobshaming wat leidt tot meer onderlinge concurrentie tussen mensen en een race naar de bodem

of over toekomstige uitdagingen, zoals:

• nooit eerder geziene uitstroom door pensioneringsgolf die niet kan opgevangen worden door instroom van jongeren en digitalisering
• massamigratie als gevolg van klimaatdestructie, met samenlevingsuitdagingen tot gevolg,
• technologische evoluties die steeds meer werk uit mensenhanden- en hoofden gaan nemen,
• en - laten we hopen - een immer toenemend bewustzijn dat de grenzen aan ongebreidelde groei nu écht wel overschreden zijn op onze planeet

Al die elementen samen, gaan in de toekomst onze kijk op de rol van 'werk en zorg' in ons leven grondig transformeren.

Een verbindend verhaal rond arbeid is wat we nodig hebben

Deze transitie in de plek die arbeid in ons leven inneemt, hoeft geen bedreiging te vormen.

Maar dat wordt het wel als we blijven vasthouden aan het oude mens- en wereldbeeld, gedomineerd door één economisch model, dat voorbije 50 jaar toxisch bleek voor ons eigen voortbestaan én het leven in het algemeen.

'Het economisch model' dat wij omarmd hebben, is namelijk gericht op het produceren en consumeren van zoveel mogelijk goederen, die een antwoord moeten bieden op BEGEERTEN, eerder dan op menselijke BEHOEFTEN. En omdat onze begeerten onbevredigbaar zijn - anders maken we ze dat wel via reclame - blijven we verslaafd en geketend aan een hedonistische tredmolen die wij 'leven' noemen, maar die steeds meer weg heeft van 'een constante overlevingsmodus'.

Binnen dat oude wereldbeeld voeren beleidsmakers retorieken als 'zoveel mogelijk mensen moeten zo lang mogelijk beroepsactief blijven, om de kosten van de vergrijzing te kunnen blijven dragen'.

Van zo'n verhaal loopt toch geen mens warm? Niet alleen ontmenselijkt het onze ouderen door hen tot 'kostenpost' te reduceren, maar bovendien wordt 'werken' hier ook als 'een plicht', bijna 'een straf' opgevoerd, terwijl het zoveel meer kan zijn...

Want ofwel heb je het geluk om oud te worden en dan word jij in dat oude paradigma als mens gereduceerd tot economisch middel en tot 'kostenpost' zodra je geen middel meer kan zijn; ofwel heb je niet het geluk oud te mogen worden en houdt je leven 'gewoon' vroegtijdig op, zonder dat je er veel plezier aan had... 

Sterker nog: die kijk op arbeid, in een leven dat gereduceerd wordt tot iets mechanisch, eerder dan het bezield wonder dat ons leven is, verdeelt groepen mensen en zet generaties tegen elkaar op.

Dat is allesbehalve een regeneratieve of levensvoedende zijnsstaat...

En dat op een moment dat het alle hens aan dek is om samen tot oplossingen te komen voor uitdagingen die grensoverschrijdend zijn in de ruimst mogelijke zin van dat woord...

Dat moet toch beter kunnen?

Wat als we onze kijk op arbeid grondig herdenken en hervoelen?

Wat al we deze keer rekening houden met ALLE betrokken partijen, ook diegene die tot nu toe NIET als gelijkwaardigen mee rond 'de tafel' zaten:

• omdat ze druk in de weer waren die tafel om rond te zitten te maken - de makers, ambachtslieden, vakmensen
• omdat ze zorgden voor de kinderen en de ouders van de mensen die wél mee rond de tafel zaten - de zorgers en dienstverleners
• omdat ze zich kapot werkten en niet meer kunnen bijdragen aan dat uitputtende proces, ook al willen ze wel - de zieken
• omdat ze tot hiertoe geen stem hadden, terwijl ze van levensbelang zijn voor ons eigen overleven: de lucht, het water, de aarde, alle organismen waarmee we onze planeet delen; laten we hen een stem geven
• en al wie ik nog vergeet, want ik ben ook niet onfeilbaar in mijn analyse

Wat als we arbeid en zorg als twee kanten van dezelfde medaille zouden beschouwen?

En die medaille heet dan: WERKGENEGENHEID...

Wat als we ZORG eindelijk de plek geven die ze verdient in onze wereld? En afstappen van die eenzijdige focus op 'harder werken', als zou dat altijd 'een beter leven' betekenen?

Want we weten al even dat gelukkige koeien meer melk geven, maar we zijn in dat efficiëntiedenken zo doorgeschoten, dat van 'gelukkige koeien' steeds minder sprake is. Dat model van exploitatie heeft zijn beste tijd echt wel gehad, vandaag dealen we met de gevolgen ervan. Het ontbreken van de factor 'zorg' als fundament voor ons bestaan, is cruciaal in de crises die we vandaag op ons dak krijgen.

Terwijl we, door zorg te integreren als een fundamenteel aspect van arbeid, andere oplossingen bedenken voor de nefaste gevolgen van het decennialang negeren van zorg. En dan kunnen we heel andere vragen stellen dan 'hoe financieren we onze sociale zekerheid in de toekomst?'. Dan klinkt het eerder als volgt:

Hoe kunnen we het welzijn van AL wat leeft voorop stellen en erop vertrouwen dat welvaart dan zal volgen, in plaats van welzijn op te offeren, gedreven door schaarstedenken en angst voor verlies?

Durven we creatief op zoek gaan naar manieren waarop we:

• duurzaam -> in goede gezondheid, zo lang het goed voelt,
• zorgzaam -> solidair met AL wat leeft,
• kunnen GENIETEN -> in plaats van ploeterend

van ALLE MANIEREN waarop mensen bijdragen aan de wereld gedurende hun leven? 

Durven we in deze liminale tijden minstens het potentieel van het concept werkgenegenheid verder onderzoeken, vanuit zoveel mogelijk invalshoeken? 

Waar staat regeneratie ook alweer voor?

Regeneratie gaat nog een stap verder dan ‘streven naar duurzaamheid’. Het betekent niet langer ‘een neutrale’, maar wel bewust een POSITIEVE bijdrage leveren, door op holistische wijze een verschil te maken voor het geheel.

'Holistisch' betekent dat je ALLE levensaspecten - fysiek, emotioneel, mentaal, energetisch en spiritueel - als verbonden met elkaar beschouwt, als 'heel', als één. En dat, wanneer er iets grondig verandert op het ene niveau, dat altijd impact heeft op de andere.

Contextueel bewust leven betekent dan weer dat je rekening houdt met de impact van jouw persoonlijke beslissingen op andere mensen in je leven en in de wereld én vice versa.

Door holistisch, contextueel én regeneratief te denken, overstijg je bewust je eigenbelang. En dat doe je vanuit een verlangen het algemene belang te dienen, omdat dat OOK jouw eigen leven ten goede komt...

En, niet onbelangrijk:  je doet dit niet vanuit pleasegedrag of een gebrek aan ruggengraat. Je doet het zonder je eigen behoeften te negeren of ondergeschikt te maken, want dat zou het evenwicht tussen geven en ontvangen opnieuw UIT balans halen en is evenmin duurzaam.

Met andere woorden: je gaat voor win-win-winsituaties, in alle omstandigheden...

Da’s een heel ‘normale’ manier van in het leven staan voor wie een ecologisch of ecosofisch wereldbeeld hanteert, maar best een pittige uitdaging voor wie binnen andere wereldbeelden, met andere overtuigingen opgroeide. Voorlopig geldt dat laatste nog de meerderheid van onze bevolking, al komt er gelukkig verandering in.

Resultaat van een regeneratieve, contextuele en holistische blik = investeren in meer werkgenegenheid

Wie vanuit een regeneratieve blik naar de wereld kijkt, maakt namelijk andere keuzes in het leven:

• In plaats van louter individualistisch naar de toekomst te kijken, stem je je denken en handelen af op een collectief hoger belang
• In plaats van uit ‘afgescheidenheid’ of 'separatie' te leven – 'ieder voor zich', 'eten of gegeten worden', 'no pain, no glory' - streef je naar een leven met meer verbinding: connectie met jezelf én met alle ander leven (planten, dieren, lucht, water, aarde)
• Je doet dat niet omdat 'het moet' of omdat je daar een beloning voor krijgt, maar omdat het intrinsiek goed voelt; als mens zijn wij immers 'sociale dieren': we kunnen simpelweg niet overleven zonder al het andere leven op onze planeet
• In plaats van te denken vanuit schaarste – 'er is niet genoeg tijd, geld, aandacht, liefde, voedsel: vul maar in' – ga je leren kijken vanuit overvloed, want die typeert onze natuur, op voorwaarde dat we onze natuur beter respecteren

Zoals permacultuur een concrete vertaling is van op regeneratieve wijze aan landbouw doen, kan 'streven naar werkgenegenheid' een concrete vertaling zijn van 'op regeneratieve, contextuele en holistische wijze naar arbeid kijken'...

Help je mij het concept werkgenegenheid verder invullen, uitdiepen en in de wereld zetten?

Ik deel hier mijn eigen kijk op werkgenegenheid en wat het zou kunnen betekenen. Maar ik ben vooral benieuwd naar JOUW perspectief op werkgenegenheid.

Dus hier komt mijn verzoek:

Wat roept de term 'werkgenegenheid' bij jou op?

Ilse Schorrewegen 

Laat het me weten: mail naar ilse@kantel.be of bel me op +32 477 30 66 99.

Stuur me al jouw suggesties rond hoe we het begrip 'werkgenegenheid' in de wereld krijgen, te beginnen in Vlaanderen...

Dank alvast voor je feedback, tijd en aandacht.