Elkaar aanvuren in plaats van opbranden

Elkaar aanvuren in plaats van opbranden

Elkaar aanvuren in plaats van opbranden? Dan hebben we een verbindend verhaal rond arbeid nodig

De manier waarop wij vandaag over werk praten én denken, doet de fijne en betekenisvolle activiteit die werk kan zijn onrecht aan. Dat kan beter...

Het dominant narratief rond werken verdeelt mensen zelfs. Door generaties tegen elkaar op te zetten als het gaat over sociale zekerheid bijvoorbeeld. Maar ook door vanuit het beleid verwarrende signalen de wereld in te sturen over wie 'al dan niet bijdraagt' aan 'onze welvaart'. Waarbij wijselijk wordt gezwegen over ons aller welzijn...

Als levensloop- en loopbaancoach leerde ik van mijn klanten dat verbindende verhalen nochtans een toprecept zijn om mensen te begeesteren. En elkaar aanvuren, in plaats van op te branden, is wat we vandaag en in de toekomst nodig zullen hebben.

Zo'n verbindend verhaal over het potentieel van anders kijken naar werk in een regeneratieve toekomst bijvoorbeeld mis ik vandaag.

En zo'n verhaal zou ik graag mee helpen schrijven, SAMENS met anderen...

Door SAMENS - zoals gedefinieerd in het ontluikende herstelwoordenboek van de economie - te schrijven, aan verhalen over wat werkgenegenheid - heerlijk begrip door Greet Driesens van 3-sens in de wereld gezet zo'n 3 jaar geleden - voor mensen betekent, hoe wij er graag zouden aan willen bijdragen, of hoe wij ernaar verlangen om elkaar aan te vuren in plaats van op te branden.

Zo zouden we meteen ook 'fictieve grenzen' tussen arbeidsmarktspelers onderling kunnen doorbreken:

  • werkaanbieders én werkers - zowel betaalde als onbetaalde arbeid - zelfstandigen, kunstenaars én freelancers: laten we kijken over de statuten heen,
  • vakbonden én mutualiteiten én belangenorganisaties én middenveldorganisaties of 'sociale partners': het zijn toch allemaal welzijnswerkers?
  • gezondheidswerkers, lichtwerkers, loopbaan-en arbeidsmarktprofessionals, coaches, psychiaters, psychologen, artsen; preventief én curatief samens, wetenschappelijk en spiritueel samens: hoe tof zou dat zijn?

Volgende grote accentverschuivingen zou ik als kantelaar | levensloopbaanbegeleider alvast in zo'n SAMENS-verhaal over de toekomst van werk willen zien: 

Respecteer ouderen in plaats van hen te discrimineren

Terwijl we wereldwijd beseffen hoeveel we kunnen leren van 'wijzen' en 'indigeneous people', ontmenselijken wij in Vlaanderen onze ouderen eerder, door hen via onze taal tot 'kostenpost' te reduceren en hen te 'beschuldigen' dat ze té zwaar wegen op de toekomst van 'het sociale zekerheidssysteem'.

Leeftijdsdiscriminatie is bovendien een probleem op de arbeidsmarkt zoals steeds weer blijkt uit wetenschappelijk onderzoek: we kennen de oorzaken, we kennen al enkele mogelijke oplossingen en onderzoeken ze verder, maar recruiters passen ze nog niet toe.

Dat is toch 'bijzonder' te noemen op een moment dat je tegelijkertijd verwacht dat mensen tot 67 beroepsactief blijven?

Beschouw werk als RECHT in plaats van plicht

Al dat 'activeren' van Vlaanderen, vanuit 'werk als NORM beschouwen, kan zomaar 'werk als RECHT' ondermijnen zoals aangetoond door professor Anneleen Forrier van KULeuven. En dat is geen gering risico omdat we op die manier de nadruk op gelijke kansen en individuele KEUZES - waarmee je intrinsiek gemotiveerd op één of andere manier bijdraagt aan een groter welzijn en welvaart van meer mensen - verschuift naar de nadruk op je burgerPLICHT en individuele verantwoordelijkheid.Dat is niet elkaar aanvuren, maar elkaar opjutten...

De stap naar: 'zodra jij niet bijdraagt op de manier die wij - als overheid, als medeburgers - gepast vinden, moet je ook niet meer op ons rekenen, want dan is het je eigen schuld' wordt dan klein. Zo'n retoriek sloop er voorbije jaren langzaam maar zeker in en die ondermijnt solidariteitsprincipes op subtiele wijze:

In het regeerakkoord van 2004-2009 luidde het nog dat "in een inclusief Vlaanderen van mensen op actieve leeftijd verwacht werd dat zij BINNEN HUN MOGELIJKHEDEN bijdroegen tot verbetering van het welzijn van alle Vlamingen, door het opnemen van betaalde arbeid, door het verrichten van sociaal nuttige onbetaalde arbeid, door te studeren of een opleiding te volgen."

______________

In het regeerakkoord 2019-2024 werd dat "we moeten elke Vlaming, ook zij die momenteel niet actief zijn op de arbeidsmarkt, overtuigen om zijn of haar loopbaan in eigen handen te nemen en die actief te gaan sturen .... We bieden ... via een aanklampend activeringsbeleid een loopbaanperspectief en een actieve begeleiding naar tewerkstelling."

______________

In de visie 2024-2029 lezen we: we kunnen het welzijn van alle Vlamingen alleen garanderen als we samen verder bouwen aan onze welvaart. Als we alle talenten, slimme koppen en handen inzetten voor ons gedeelde toekomstproject.

"Een gedeelde toekomst waarin iedereen gelijke kansen krijgt, maar ze ook zelf grijpt.

Daarom zetten we alle zeilen bij om zoveel mogelijk Vlamingen aan de slag te krijgen en te houden. Welvaart is een ploegsport. (Regeerakkoord 2024-2029) De werkzaamheidssprong die we voor ogen hebben, is in de eerste plaats ook een “inclusiesprong” (Beleidsnota Werk 2024-2029)

Mijn ambitie is om dit en ander potentieel te ontsluiten en actief in te zetten voor onze arbeidsmarkt. Meer mensen aan het werk betekent niet alleen gezondere overheidsfinanciën, maar biedt vooral waardevolle en emanciperende kansen aan mensen. Werk zorgt ervoor dat mensen erbij horen, biedt hen bestaanszekerheid en laat hen toe een bijdrage te leveren aan de samenleving. (Beleidsnota Werk 2024-2029)"

In een maatschappij die mensen tot 'economisch middel om meer welvaart te creëren' reduceert, heb je ofwel het geluk dat je oud wordt, maar dan word je gereduceerd tot 'kostenpost' zodra je niet meer bijdraagt aan de welvaart en dus niet meer 'van nut' bent.

Ofwel heb je niet eens het geluk oud te mogen worden en houdt je leven 'gewoon' vroegtijdig op, zonder dat je er veel plezier aan 'beleefde'; want 'welvaart zonder welzijn nastreven' zorgt voor een existentieel leeg en hol bestaan, ook dat is wetenschappelijk bewezen...

Dat is toch geen van beide een motiverend perspectief? Waar zit elkaar aanvuren daarin? Nergens...

Geen wonder toch dat zo weinig mensen zich nog aangesproken voelen door deze manier van praten - en denken en voelen - over werk?

Laten we arbeid inclusiever omdenken

Stel dat we deze keer wel rekening houden met ALLE mensen, ook diegene die tot nu toe NIET als gelijkwaardigen mee rond 'de tafel' zaten om een toekomstvisie over arbeid of werk te ontwikkelen, zoals:

  • de makers, ambachtslieden en vakmensen, de kunstenaars en creatievelingen,
  • de onbetaalde ouders, mantelzorgers, vrijwilligers + alle andere zorg- en dienstverleners die wél betaald worden voor de zorg die ze bieden
  • de zieken én 'de zoekenden die tot 'ziek' bestempeld werden', ook mensen die bewust weigeren om mee te gaan in de huidige ratrace en daar overtuigende argumenten voor hebben
  • alle mensen die om wat voor reden ook - discriminatie, gebrek aan papieren of netwerk, tegenslag, want ja, dat bestaat heus - niet 'aan de bak' komen in de arbeidsmarkt, ook al zouden ze dat wél willen
  • en last but not least de omgeving waarin wij werken: de lucht, het water, de aarde, planten en dieren, kortom alle organismen waarvan wij interafhankelijk - met dank aan Kees Klomp voor die term - zijn: laten we hen eindelijk ook een stem geven, zodat we voorwaarden voor arbeid en zorg creëren waar meteen ALLE leven beter van wordt

Hoe zou dat zijn? Zou dat niet beter bijdragen tot elkaar aanvuren?

Laten we arbeid en zorg als twee kanten van dezelfde medaille beschouwen

En zullen we voor die medaille dan een andere term bedenken?

Zou ZORG dan eindelijk de plek krijgen die ze verdient in onze maatschappij?

Zouden we dan ook wat beter zorg gaan dragen voor onszelf? En meteen afstappen van onze eenzijdige focus op het belang van 'harder werken' waardoor we onszelf én elkaar - en grondstoffen van onze Aarde - opbranden? Want dankzij technologie was het nooit zo makkelijk om met minder moeite meer te realiseren en toch blijven wij altijd maar meer uren presteren...

KANTELPUNT

Zullen we het plezier dat levenslang leren met zich meebrengt ook meenemen in dat nieuwe verhaal? En zullen we dan meteen ook die geforceerde gelukscultuur loslaten?

Want we weten al even dat gelukkige koeien meer melk geven, maar we zijn in al dat efficiëntie- en geluksstreven zo doorgeschoten, dat van 'gelukkige koeien' steeds minder sprake is en de meeste 'welzijnsinitiatieven op het werk' NIET werken...

Logisch, want je lost problemen namelijk niet op, op dezelfde wijze dat ze ontstonden. Daarom hebben we vandaag meer nodig dan 'symptoombestrijding', meer dan 'mensen oplappen tot ze weer meekunnen in een ziek systeem': we hebben een paradigmashift nodig.

Wellicht hebben we ook andere samenwerkingsvormen nodig, als we ons werk écht willen reclaimen zoals Kristel Maasen van Reclaim work stelt. Elkaar aanvuren in plaats van opbranden lukt beter als we ook kritisch naar onze hiërarchische structuren durven kijken...

En voor dergelijke shifts zijn andere verhalen nodig - zoals Restory en Zebraha het stellen - die onze overtuigingen rond werk én zorg écht doen kantelen.

Sociale zekerheid vrijwaren

Door 'zorg' te integreren als een fundamenteel aspect van arbeid, kunnen we wellicht andere oplossingen bedenken om de voordelen van ons systeem van 'sociale zekerheid' te vrijwaren in de toekomst.

Door 'kwaliteit van leven' hoger in te schatten dan 'financiering van leven', door creatief in plaats van reactief op zoek te gaan naar manieren waarop we duurzaam en zorgzaam kunnen genieten van dat wonder dat ons leven is - in plaats van ons er een weg doorheen te ploeteren - komen we wellicht tot betere vragen:

Wat hebben we nu te doen én TE LATEN om het welzijn van AL wat leeft veilig te stellen, om elkaar aan te vuren in plaats van op te branden?

Moeten we niet op zoek naar een nieuwe definitie van 'werk'?

 

Kantelpunt

Regeneratief denken en contextueel werk als aanjagers van zo'n nieuw verhaal?

Regeneratie gaat nog een stap verder dan ‘streven naar duurzaamheid’. Het betekent niet langer ‘een neutrale’, maar wel bewust een POSITIEVE bijdrage leveren, door op holistische wijze een verschil te maken voor het geheel.

'Holistisch' betekent dat je ALLE levensaspecten - fysiek, emotioneel, mentaal, energetisch en spiritueel - als verbonden met elkaar beschouwt, als 'heel', als één. En dat, wanneer er iets grondig verandert op het ene niveau, dat altijd impact heeft op de andere.

Contextueel bewust leven betekent dan weer dat je rekening houdt met de impact van jouw persoonlijke beslissingen op andere mensen in je leven en in de wereld én vice versa.

Door holistisch, contextueel én regeneratief te denken, overstijg je bewust je eigenbelang. En dat doe je vanuit een verlangen het algemene belang te dienen, omdat dat OOK jouw eigen leven ten goede komt...

Niet onbelangrijk:  je doet dit niet vanuit pleasegedrag of een gebrek aan ruggengraat. Je doet het zonder je eigen behoeften te negeren of ondergeschikt te maken. Want dat zou het evenwicht tussen geven en ontvangen opnieuw UIT balans halen en is evenmin duurzaam.

Met andere woorden: je gaat voor win-win-winsituaties, in alle omstandigheden.

Vanuit een regeneratieve, contextuele en holistische blik op de wereld, maak je dan ook andere keuzes in het leven:

  • In plaats van louter individualistisch naar de toekomst te kijken, stem je je denken en handelen af op een hoger belang
  • In plaats van uit ‘afgescheidenheid’ of 'separatie' te leven – 'ieder voor zich', 'eten of gegeten worden', 'no pain, no glory' - streef je naar een leven in verbondenheid: connectie met jezelf én met alle ander leven (ook de planten, dieren, lucht, water, aarde)
  • Je doet dat niet omdat 'het moet' of omdat je daar een externe beloning voor krijgt, maar omdat het intrinsiek goed voelt; als mens zijn wij immers 'sociale dieren': we kunnen simpelweg niet overleven zonder al het andere leven op onze planeet
  • In plaats van te denken vanuit schaarste – 'er is niet genoeg tijd, geld, aandacht, liefde, voedsel: vul maar in' – ga je dan leren kijken naar de overvloed die aanwezig is op onze planeet, en ook onze natuur typeert, op voorwaarde weliswaar dat we onze natuur opnieuw erkennen én respecteren

Zoals permacultuur een concrete vertaling is van op regeneratieve wijze aan landbouw doen, kan 'streven naar werkgenegenheid in plaats van enkel werkgelegenheid' een concrete vertaling worden van 'op regeneratieve, contextuele en holistische wijze naar arbeid kijken'...

Resoneert dit?

Kan een verbindend verhaal over werk DAT WE SAMENS SCHRIJVEN volgens jou een verschil maken en bijdragen aan een regeneratieve toekomst waarin welzijn van al wat leeft centraal staat?

Laat het mij vooral weten. En voel je ook vrij om mee te schrijven aan het herstelwoordenboek van de economie, een project van gewaardeerde fellow kantelaars Daphne, Ilse en Geert.

______________________________

Waarom schrijven aan een verbindend verhaal rond de toekomst van werk?

'Hoe kunnen we beter omgaan met de paradox dat mensen enerzijds behoefte hebben aan sociaaleconomische zekerheden (*), terwijl anderzijds de arbeidsmarkt - en de wereld in haar geheel - met een rotvaart veranderen en we steeds minder zekerheden én solidariteit lijken te ervaren?'

We gaan alle talenten nodig hebben om de uitdagingen van komende decennia te kunnen tackelen. Maar dan liefst op een andere manier dan we het nu aanpakten, want we branden onszelf én de grondstoffen van onze aarde op.

Tijdens mijn zoektocht naar achtergrondinformatie, stootte ik op boeiende onderzoeksresultaten, zoals dit: 'klassieke arbeidsovereenkomsten- of contracten - waarbij we tijd inruilen voor geld - evolueren grondig' volgens dit Nederlands onderzoek:

Zinvol, kwaliteitsvol werk dat een bijdrage levert aan een betere wereld en waarin sociale relaties primeren,

is waar mensen naar verlangen, maar wat ze steeds minder vinden...

 

Nochtans werken we graag: 74% zou blijven werken als het voor het geld niet nodig was,

tegelijkertijd zou 71% het een verbetering vinden als we een eenvoudiger, natuurlijker manier van leven zouden leiden...

Dat verwondert mij geenszins. Uit de gesprekken die ik als levensloopbaancoach voer met mensen die op een professioneel kantelpunt staan, blijkt dat ook. Als mijn klanten de fut in hun werk verliezen, heeft dat nooit te maken met onwil een bijdrage te willen leveren, eerder met de randvoorwaarden waarin die bijdrage moet geleverd worden OF met het gebrek aan echte keuze over de manier waarop je mag bijdragen.

Ander onderzoek geeft aan dat we naast werkgeLegenheidsontwikkeling en inkomensontwikkeling net MEER aandacht moeten schenken aan DE ONTWIKKELING VAN SOCIAALECONOMISCHE ZEKERHEDEN (*), zoals daar zijn:

  1. ARBEIDSMARKTzekerheid, de klassieke 'werkgelegenheid'
  2. WERKZEKERHEID: de zekerheid die het arbeidscontract biedt
  3. BAANZEKERHEID: de zekerheid DAT je een carrière kunt opbouwen, in plaats van 'een serie baantjes, al dan niet met tussenpozen van werkloosheid
  4. ARBEIDSZEKERHEID: de zekerheid van bescherming tegen slechte arbeidsomstandigheden
  5. ONTWIKKELINGSZEKERHEID: de zekerheid dat je jezelf kan blijven ontwikkelen
  6. INKOMENSZEKERHEID: de zekerheid van een adequaat en stabiel inkomen
  7. ZEGGENSCHAPSZEKERHEID: de zekerheid dat je inspraak hebt in je werk, beloning en arbeidsomstandigheden

Want we zoeken steeds vaker naar gelijkwaardigheid, welzijn en échte samenwerking in ons werkleven, voorbij managementdenken.

Wij willen anders werken, ons anders organiseren: let's reclaim work...

Kristel Maasen van RECLAIM WORK deed onderzoek naar hoe we kunnen kantelen naar een werkorganisatie die beter past bij ons mens-zijn, ontdek er op haar website https://reclaimwork.be/ meer over.

Ook steward-ownership kan een mogelijk alternatief zijn om ons in de toekomst anders te organiseren, daarover lees je hier meer.

Ken jij nog andere manieren, deel ze dan vooral met mij via de feedback knop verderop.

Hoe draagt anders denken over werk bij tot een regeneratieve toekomst?

Verbindende verhalen in de wereld zetten en alternatieven tonen, is nodig om UIT schaarstedenken - fnuikend voor ons creatief vermogen - weg te blijven. Willen we zoveel mogelijk mensen meekrijgen in een transitie naar een regeneratieve toekomst, dan hebben we ALLE talent nodig. Dat talent belandt vandaag te vaak in de lappenmand; dat moet echt beter en dat hebben we als 'maatschapwij' aan te pakken, in plaats van als individu. 

'Onzekere werkenden' ervaren immers toenemende onzekerheid en dat heeft veel impact op de keuzes die zij - al dan niet - durven maken, ook rond een ecologischer, regeneratieve toekomst...

Reken bij die 'onzekere werkenden' trouwens ook de groeiende groep 50+-ers die op latere leeftijd voor een zelfstandig statuut 'kiezen', op een moment dat de reguliere arbeidsmarkt hen niet meer wil en zij wel nog graag willen bijdragen. Ook zij kampen met veel sociaaleconomische onzekerheden.

Inkomensonzekerheid duwt mensen in schaarstedenken en in hun reptielenbrein en dat is voor 'ondernemende' mensen of innerpreneurs niet anders. Maar daar willen we liever niet belanden, zeker niet in deze liminale tijden waarin ELK talent nodig is om grote existentiële uitdagingen te kunnen tackelen.

Hoe helpt een nieuw verhaal over werk de bedrijfswereld, het bedrijfs-leven?

Ook vanuit het perspectief van 'werkaanbieders' is moedige keuzes durven maken over een andere toekomst, ook rond 'werk' en 'arbeidsmarkt' zinvol én nodig.

Want of het nu gaat over bestaande arbeidsmarktuitdagingen zoals:

  • mismatches die leiden tot persoonlijke existentiële crises, daarmee gepaard gaand verlies aan eigenwaarde, waardoor mensen minder goed presteren of uitvallen
  • talentverlies, door mismatches en discriminatie op de arbeidsmarkt, waardoor we opportuniteiten missen op vlak van innovatie en diversiteit
  • gebrekkige arbeidsmobiliteit, in de hand gewerkt door verouderde arbeidswetgeving, gebrek aan bewustzijn over het belang van en de mogelijkheden aan levenslang leren én bovenstaande elementen,
  • statuutblindheid, die maakt dat mensen slechts vertrouwd zijn met het statuut dat ze zelf bekleden, waardoor ze andere statuten verketteren of weigeren in dienst te nemen, niet gehinderd door enige objectieve kennis
  • jobshaming, beroepscategorieën die elkaar zwartmaken in plaats van samen te werken, vaak aangevuurd door
  • schaarstedenken, wat leidt tot meer onderlinge concurrentie, met 'een race naar de bodem' als resultaat die kwaliteit en duurzaamheid ondermijnt waardoor we er allemaal op achteruit gaan

OF het gaat over toekomstige uitdagingen, zoals:

  • nooit eerder geziene uitstroom door pensioneringsgolf die niet kan opgevangen worden door instroom van jongeren, noch door digitalisering
  • massamigratie ten gevolge van klimaatdestructie en toenemende conflicten, met pittige samenlevingsuitdagingen tot gevolg, omwille van gebrek aan mensen + middelen die hiervoor ter beschikking worden gesteld,
  • technologische evoluties zoals AI, die wellicht meer werk uit mensenhanden- en hoofden gaan nemen,
  • een immer toenemend bewustzijn over planetaire kantelpunten die overschreden zijn en het voortbestaan van de mens als soort bedreigen, waardoor we toch echt binnen planetaire grenzen gaan moeten leren leven en werken én ook onze kijk op 'groei' mogen herzien...

Dat alles samen, gaat de levensdomeinen 'werk en zorg' grondig transformeren de komende 50 jaar. En zonder 'werk' en 'zorg' geen bedrijfsleven...

We kunnen er dus maar beter op tijd bij stilstaan én iedereen meenemen in het gesprek, zodat het écht een verbindend verhaal wordt dat mensen energie geeft, toch?

Greenwishers: de allerindividueelste vertaling van greenwashing

Greenwishers: de allerindividueelste vertaling van greenwashing

Greenwishers. Dat zijn vertellers of schrijvers die verdedigde keuzes die ook voor henzelf niet goed meer voelen toch vergoelijken, omdat ze nog te erg worstelen met het erkennen van een nieuwe, wijzigende realiteit.

Wankelend mens-en wereldbeeld als oorzaak

Het eigen wankelende mens- en wereldbeeld botst dan keihard met een egoconstruct dat niets liever wil dan gelijk krijgen en vooral houden...

Bewust andere keuzes maken, lukt een greenwisher nog niet. En in plaats van:

  • te erkennen dat die worsteling speelt, met alle onzekerheden die daaruit volgen,
  • te doorvoelen hoe zoekend hij daarin is,
  • te durven zeggen dat leven en werken op basis van voortschrijdend inzicht best pittig is, zeker in een wereld die verandert met een rotvaart, waarin je bondgenoten van gisteren dat morgen misschien niet meer zijn,

putten ze zich uit in excuses over en verklaringen voor hun gedrag.

Wat is dat dan, 'de juiste keuze'?

We wensen immers voor onszelf dat we 'de juiste keuze' durven maken;

En als ons dat (nog) niet lukt, vervormen we gewoon WAT IS naar ons wensbeeld...

Greenwishers. Een uiterst individuele verpersoonlijking van greenwashing en afgeleiden ervan.

Of het dan gaat om:

  • een sticker plakken op je Tesla dat je die kocht voor Elon gekke dingen begon te doen
  • je bank als werkgever verschonen terwijl die investeert in oorlogstuig
  • zeggen dat je 'maar' twee keer per jaar vliegt
  • een beleidsmaker zijn die klimaatambities terugschroeft

er zijn voorbeelden legio, in alle maten en gewichten.

Bestaat er een alternatief voor greenwishing?

Ik vermoed dat alle leefwereldverbeteraars er ook individueel mee worstelen, in één of andere mate. Want wat is die groep mensen streng voor zichzelf én voor elkaar.

Terwijl hoe we ons tegenover die uiterst persoonlijke worstelingen verhouden - zowel die van onszelf als die van 'de Ander' - opnieuw een keuzemogelijkheid biedt die we bewust kunnen maken en waarmee we wél een verschil kunnen betekenen voor het collectief.

Zo denk ik niet dat het ons dichterbij elkaar - of een hoger doel - brengt als we elkaar verketteren, wanneer 'de Ander' zich elders bevindt op het spectrum van bewustzijn rond greenwishing.

Maar hoe er dan wel mee omgaan, als je vaststelt dat iemand manifest aan greenwishing doet? Met andere woorden: bestaat er een alternatief voor het gedrag van greenwishing?

Ik denk het wel: diep luisteren en brutaal eerlijk zijn, met jezelf en je omgeving, over 'hier en nu' én 'de toekomst'. Over waarden, wonden en wensen, voor nu en later.

Maar boy oh boy, wat is er veel moed, zelfkennis, omgevingsbewustzijn, conflictvaardigheid & liefde nodig om DAT te durven. Want hoe krachtiger je ego, hoe heftiger het zich verzet tegen gedragsverandering.

Nuttige linken om hierin te groeien

Of keer het perspectief 'ns om...

In plaats van te blokkeren op je eigen - of iemand anders' - voetafdruk, kan je ook aan de slag met je eigen handafdruk: da's de positieve impact die jij hebt op anderen en acties die iets groters in gang zetten.

Moge dit artikel daar alvast toe bijdragen.

Bye bye digitale boekingssysteem

Bye bye digitale boekingssysteem

Laaiend enthousiast was ik over mijn digitale boekingssysteem dat ik begin 2024 invoerde in mijn praktijk. Klanten konden nu tijdens hun traject - na het intakegesprek - zelf afspraken inboeken of verplaatsen, zelfs rechtstreeks van op mijn website. Daar kon iedereen toch alleen maar beter van worden, dacht ik.

Tot ik voorbije zomer met enkele keerzijden van dat digitale boekingssysteem, die manier van werken geconfronteerd werd. En ik iets anders besliste...


Hallo, waardenkader?

De vraag waarom ik indertijd ook alweer koos voor het innerpreneurschap kwam bovendrijven voorbije zomer, tijdens een persoonlijk introspectiemoment, naar aanleiding van onze verhuis naar een nieuwe locatie waar ik klanten nog beter kan ont-moeten. Bij elke introspectie grijp ik graag terug naar mijn waardenkader dat ik ongeveer 10 jaar geleden voor mezelf uitschreef, toen er van 'Kantelpunt' nog geen sprake was.

In mijn waardenkader speelt de persoonlijke vertrouwensrelatie die ik wil uitbouwen met klanten een ontzettend belangrijke rol. Maar laat er nu weinig 'persoonlijks' zijn aan een digitaal boekingssysteem.

Dat mag ik helaas ook steeds vaker persoonlijk vaststellen, wanneer ik als burger naar het stadhuis moet bijvoorbeeld - dat is verplicht nadat je verhuisd bent - en ik eerst digitaal een afspraak moet maken, of wanneer ik als patiënt naar de dokter moet en welgeteld 15 minuten krijg. Letterlijk overal zie ik ze opduiken, die digitale reservatieprogramma's.

Sociologen hebben nochtans al vaak bewezen dat 'menselijke verbinding' OOK gesmeed wordt tijdens die door techneuten zo vaak als 'nutteloos' omschreven contactmomenten, waar 'een afspraak plannen in twee agenda's' er één van is. Elkaar actief begroeten op straat is er trouwens ook één, maar dat terzijde...

Toen die contactmomenten met mijn klanten er steeds minder werden - want 'overleggen over een geschikt moment om elkaar te treffen' verdwijnt wanneer je dat allemaal netjes 'automatiseert' - merkte ik dat ik die afstemmingsmomenten miste.

Bovendien werd mijn agenda ook één eenheidsworst, keurig gedirigeerd door de afsprakentool die immers onmogelijk kan 'inschatten' dat ik soms wel een privé-afspraak zou willen verplaatsen voor een klant, maar soms ook niet.

Vreselijk saai vond ik dat schema met al die 'vaste blokken', elke dag hetzelfde.

Radiostilte die niet goed voelde

Maar er speelde ook nog iets anders: als klanten willen 'schuiven' met afspraken, wil ik graag begrijpen wat er aan de hand is, waarom ze dat doen. Daar had ik nu ineens het raden naar...

Bovendien verschoven klanten vaker dan voorheen hun sessies: men schoof niet één, maar meerdere keren met sessies en soms 'verdwenen' mensen gewoon van de radar voor lange tijd, zonder enige verklaring.

Niet alleen is dat allesbehalve bevorderlijk voor een kantelproces, het komt de relatie die ik vanuit gelijkwaardigheid met klanten probeer te onderhouden ook bepaald niet ten goede.

Want laat ik ook maar open zijn over het economische luik van dit verhaal: als zelfstandige heb ik geen inkomen wanneer klanten niet opdagen. Dat gegeven van 'sessies zien verdwijnen uit mijn agenda zonder enige toelichting', gaf dus om vele redenen onrust.

Het kwam mijn werkgenegenheid niet ten goede, om het nog zacht uit te drukken. En dat gedrag had ik blijkbaar ook nog zelf voor klanten 'gefaciliteerd'?

Dat voelde na de zomer zo slecht dat ik in september 2024 van de ene op de andere dag dat hele digitale boekingssysteem heb buiten gefoeterd, ook al betaal ik er nog wel abonnementsgeld voor.

Alle eerder gedeelde linken in communicatie naar mijn digitale boekingssysteem werken dus niet meer. Het is maar dat je het weet, mocht jij nog ergens zo'n mail of nieuwsbrief hebben bewaard...

It takes two to tango...

Wie met mij wil werken, moet voor lief nemen dat ik zoveel mogelijk van mens tot mens wil overleggen, mondeling of schriftelijk, via een medium dat zenden én ontvangen, kortom interactie / dialoog toelaat. Dat medium kan sms of whatsapp zijn, maar liever nog die goeie oude telefoon zodat ik je stem kan horen.

In overleg verplaats ik met plezier een afspraak, bij ziekte bijvoorbeeld. En natuurlijk verstuur ik nog uitnodigingen vanuit mijn digitale agenda. Maar dat doe ik dus opnieuw zelf en manueel. Je krijgt ook geen herinneringen meer een dag op voorhand want ik veronderstel te werken met volwassenen die een agenda kunnen beheren.

Call me oldfashioned, ik weet waarom ik deze cruciale beslissing nam: de dag waarop ik vaststel dat technologie indruist tegen mijn waardenkader, MOET ik immers ingrijpen van mezelf. En snel ook...

Want voor ik het weet, voel ik me geleefd door 'een systeem', onder het mom van productiviteit, efficiëntie en al die andere zaken die de menselijke maat in de weg kunnen gaan staan en waar ik ooit zo de buik van vol had als manager / werknemer, dat ik besliste mijn leven fundamenteel anders vorm te geven...

Hopelijk heb jij - als jij overweegt om klant te worden of al klant bent - begrip voor mijn keuze.

Want als ik eerlijk ben, reken ik erop dat er mensen zijn die precies omwille van mijn bewuste keuze VOOR verbinding en menselijke maat bewust voor mij kiezen als begeleider als ze iets willen kantelen in hun werk of leven.

Deze verandering aan mijn manier van werken zal overigens niet de laatste zijn, meer daarover in een volgend bericht.

Voor wie inspiratie zoekt bij het opstellen van een eigen waardenkader, bij deze het mijne. Ik begeleid je overigens graag bij het opstellen van het jouwe.

Wie z'n eigen waardenkader helder heeft, ervaart kiezen niet langer meer als verliezen.  Ilse Schorrewegen | Kantelaar

Inspirerende spreuken

Inspirerende spreuken

Spreuken die mij inspireren, helpen jou wellicht om een beeld te krijgen van mijn mens-en wereldbeeld. Daarom deel ik hier enkele van mijn inspiratiebronnen en enkele 'eigen' teksten en beelden, zoals de 'slak' van hierboven...

Maksim Gorki

Als ik niet aan mezelf denk, wie zal er dan aan mij denken?

Als ik alleen maar aan mezelf denk, waarom besta ik dan?


Ivan Boszormenyi – Nagy (1920 – 2007)

Wie in staat is om zijn verantwoordelijkheid te vertalen in passende zorg voor de ander en tegelijkertijd in passende zorg voor zichzelf, groeit als mens en verwerft VRIJHEID.


Paul Verhaeghe - klinisch psycholoog en psychoanalyticus op emiraat

Je zou kunnen zeggen dat we zo 'autonoom' geworden zijn dat we de verbinding met de ander zijn kwijtgeraakt, een soort onzichtbaar harnas dat ons opgedrongen wordt onder het mom van 'autonomie en vrijheid'.

Dat begint steeds meer te knellen en je ziet dat meer en meer mensen daar afstand van willen nemen...


Simone De Beauvoir

Niemand kan vrij zijn als niet iedereen dat is

en niemand kan authentiek zijn als niet iedereen dat kan zijn

Uit: how to be authentic - Skye Cleary - boekbespreking op Brainwash


Viktor Frankl

Tussen stimulus en respons ligt een ruimte.

In die ruimte ligt de mogelijkheid om onze respons te kiezen.

In die respons liggen ons vermogen tot groei en tot vrijheid...


Edmund Burke

The only thing necessary for the triumph of evil

is for good men to do nothing...


Hannah Arendt

Het is een treurige waarheid dat het meeste kwaad wordt gedaan

door mensen die niet kiezen

tussen goed en kwaad


Andrew Jameton

Moral distress (*) treedt op wanneer men WEET wat juist is om te doen,

maar institutionele beperkingen dit haast onmogelijk maken.

(*) lijdensdruk van morele aard

Peter De Graef - acteur en schrijver (en wellicht zoveel meer)

Wat je 'zittend' leert kennen, is niet alleen 'jezelf', maar ook 'mens zijn'. Hoe het is om mens te zijn. (...)

Zo hebben we innerlijk allemaal een ego en een controleur, een criticus, innerlijk kind, rebel, avonturier...
Door die PROCESSEN intiem in je eigen binnenste helder te krijgen, ga je ze ook erkennen in anderen. Je gaat hoe langer hoe meer menselijke interacties begrijpen en bij uitbreiding inzien hoe op grond daarvan de samenleving zich heeft gevormd.
Zo begint 'het realiseren van de werkelijkheid' op een uiterst levendige en concrete manier. Door te werken met VOELEN EN WILLEN.
Dat krijg je onmogelijk op dezelfde wijze door alleen maar boeken te lezen en theorieën te begrijpen.
Je bent door het zitten zeer diepe instinctieve vermogens in je bewustzijn beginnen te trainen. Zoals je door het maken of bekijken van kunst je intuïtieve vermogens kan trainen...

 Uit  het boek 'zitten' - rust vinden voor jezelf, voor je medemens, voor de wereld


Richard Stiegler - natuurgeneeskundige, psychotherapeut en meditatieleraar

Op existentiële momenten voelen we hoe alle oppervlakkige kenmerken van een mens waaraan we waarde toekennen - uiterlijk, prestatie en de rollen die iemand heeft bekleed, dus onze identiteit aan de buitenkant - absoluut bijzaak worden.

Van diepe waarde is slechts HET BESTAAN van deze mens, het wonder van een levenskracht dat door hem gestalte krijgt...


Tej Steiner - writer 'waking up with everyone around us & founder @ we-powered

The largest untapped natural resource in the world today is the CREATIVITY, INTELLIGENCE and KINDNESS that is available as we each experience being part of the greater whole, rather than being isolated individuals...


Marcus Aurelius

Denk niet, alleen omdat je hebt opgegeven een filosoof of wetenschapper te worden, dat je moet wanhopen een vrije geest, integriteit of sociaal bewustzijn te hebben.


Gabor Maté

Veiligheid is niet de afwezigheid van dreiging.

Het is de AANwezigheid van verbinding...

 


Reminder to self:

 

MERLIJN TWAALFHOVEN - DE TEGENTIJD

Uit zijn stubstack die je financieel kan steunen via deze link:

Hoe kan het dat we met al ons menselijk vernuft toch zo hopeloos in de shit zijn beland? Eigenlijk is het simpel: we zijn goed in aanpassing, maar slecht in transitie.

Die aanpassing maakt dat we fantastisch concrete problemen kunnen oplossen. Maar zaken die taai zijn, diep en verweven, daar komen we niet uit. We proberen eromheen te bewegen. Vandaar: in de shit.

Transitie vraagt om twee zaken die in de wereld van politiek, media, bedrijfsleven en innovatie geen plek hebben, namelijk: met waardigheid afscheid nemen van het oude en het nieuwe met zorg en aandacht verwelkomen. Dat past niet zomaar in beleid, een wet of een plan. Daarom lukt het ook niet met de huidige vorm van bestuur die we hebben.Het vraagt om rituelen, verhalen, ontmoetingen – om cultuur. Een atelier van aandacht. Een kraamkamer van mogelijkheden.

Er zijn mensen die hierin thuis zijn. En er zijn plekken voor.

Kunnen we die mensen en die plekken meer ruimte geven?
Kunnen we, in tijden van verandering, erkennen dat iets dat pril en kwetsbaar is niet meteen kan concurreren met het oude, maar onze koestering verdient?

Leefwereldverbeteraars

Leefwereldverbeteraars

Foto unsplash-Joshua Earle

Leefwereldverbeteraars in België

  • Ontdek op deze site die het kantelmanifesto herbergt andere inspirerende kantelaars...
  • Volg https://www.instagram.com/san_vangenechten/ voor heerlijk inspirerende verhalen en quotes van wijze vrouw, vriendin en collega San Vangenechten, warm aanbevolen voor wie individuele begeleiding zoekt, of een senior coach/trainer zoekt voor opleidingen en leiderschapstrajecten in bedrijven
  • Greet Heylen - broedwerk - versterkt pionierende organisaties die een nieuw maatschappijverhaal schrijven en verbindt mensen via hartcirkelwerk
  • Re-story CV een coöperatieve vennootschap van founders Mischa Verheijden, Elke Leyman en Geert Degrande - die laatste gaat sinds 2025 met een eigen project rond ZEBRABEDRIJVEN verder: https://www.zebraha.be/homepage.php - gelooft dat we samen het tij kunnen keren, als we de toekomst als 'een gezamenlijke onderneming' zien
  • Xenia Orgielewski & Eddy Van Hemelrijck helpen in hun Emagine Life center de maatschappelijke status quo doorbreken
  • Ingrid Larik helpt toekomstbewuste organisaties hun eigen stem vinden, vanuit een gezamenlijk verhaal
  • Koen van Keik brengt mensen in beweging en bouwt aan organisaties waar mensen met veel goesting  samen straffe resultaten behalen, onder andere vanuit De broeikas, labo voor een warme wereld
  • Eric Boydens arts | coach deelt in zijn droomgaard zijn visie op de relatie tussen burn-out en ecologie, onder andere via droomgaardgesprekken en opleidingen
  • Marieke Van Coppenolle creëerde met www.roburopdeneik.org een plek waar mensen op adem kunnen komen en leeft voor hoe LEVEN ook anders kan; in 2025 maakt zij een pelgrimstocht 'dankbaar voor de Aarde' die je hier kan volgen en steunen
  • Andreas Vandensande van Social Stay bouwde een tiny house waar je op adem kan komen
  • Ilse Meelberghs - bondgenoot voor idealisten - neemt ons mee naar de eco-samenleving: gelijkwaardiger, wederkeriger en regeneratiever in interacties met anderen en de rest van de natuur
  • Lieve Willems van Gezelschapswerk, innovatief pionier die een grondplan ontwierp waarmee samenWERKen, samenZORGen en samenLEVEN makkelijker wordt
  • Waerbeke VZW - koestert en bevordert de beleving van stilte, rust en ruimte in Vlaanderen en Brussel in drie werkvelden:
    1. ruimte voor stilte
    2. cultuur van stilte
    3. stilte als creatieve bron
  • Luc Delombaerde inspireert wat de impact van klimaatverandering is met  De wereld volgens Lucrates
  • Inge Van Waesberghe  van MILD coaching - talent-en loopbaancoachcentrum, collega loopbaanbegeleider helpt je in Asse milder naar werk en leven kijken
  • Cristin Van Oyen, erkend stress & burn-outcoach + adem- en relaxatie coach helpt je weer balans vinden bij Welzijn, vind je balans in Lier
  • Anne Nieuwejaers helpt je via haar Academy de taal van bewustzijn begrijpen
  • Peter Plusquin nodigt je als coach uit om het fluisterende leven je pad te laten verhelderen zodat je ten volle durft leven
  • We have the choice - non-profitorganisatie opgericht door Kristine Verellen die in de aanslagen van 2016 in Brussel haar levensgezel verloor en verbindend cirkelwerk in de wereld zet
  • Buurland, een gezamenlijke organisatie van verschillende individuen en organisaties als Avansa, Kwartiermakerij, Stichting Lodewijk de Raet, Florerende gemeenschap, stad Diest en Vlaanderen verbeelding werkt
  • Commons Hub Brussels, plek waar burgers samenkomen om te werken, 'de commons' heruit te vinden en bij te dragen aan een regeneratieve toekomst, in het hart van onze hoofdstad
  • Valérie Carette van Rooted in Life exploreert samen met individuen, organisaties en communities wat het betekent om 'mens' te zijn, 'natuur' te zijn en deel te zijn van een groter ecosysteem in deze tijden
  • Kristel Maasen van Reclaim work is expert in werkerscoöperaties en coöperatief organiseren
  • The good wave, netwerk voor effectieve klimaatactie, werkt rond storytelling, polarisatie, contextcreatie, klimaatangst, fake news, impact van effectieve klimaatcommunicatie en hoe iedereen meekrijgen... Funded door Koning Boudewijnstichting
  • Fredo De Smet's Long Term society: https://longtermsociety.substack.com/ 

Meer leefwereldverbeteraars internationaal of engelstalig

  • Tej Steiner - we-powered - waking up with everyone around us - offers a radically new understanding of how to bring our social groups into greater mind-heart balance and creative resonance so that our partnerships, families, schools, communities, businesses and organizations can better align with life in times that require this
  • Inner Development Goals - a global community of practitioners, scientists, employees, consultants, coaches, and more who are working together to put the open-source IDG framework into action, collectively in order for the world to reach the SDG's - sustainable development goals
  • Living in the time of dying - meeting the truth of the climate crisis
  • And now what - facing reality, living the question - Anne Billen en Neil Davidson nodigen ons uit voor een transformerend traject in woelige tijden
  • Syntropic world - dedicated to changing the politics of domination and colonisation
  • The work that reconnects network, gebaseerd op het werk van Joanna Macy rond systeemdenken en deep ecology
  • Regeneratie coöperatie in Nederland - droomt van een regeneratieve samenleving, een samenleving waarin we onszelf zien, gedragen als onderdeel van de natuur, we gaan voor een vitale cultuur en economie die structurele ongelijkheid en uitbuiting transformeert, samenwerkend met alle soorten om ons heen: mensen, dieren, planten, onze bodem en onze lucht
  • Regeneratie wereldwijd - a response to the urgency of the climate crisis, a determined what-to-do manual for all levels of society, from individuals to national governments and everything and everyone in between. It describes a system of interlocking initiatives that can stem the climate crisis in one generation
  • Kees Klomp wil van sociaal ondernemen het nieuwe normaal maken
  • Jan Rotmans, captain of transition, 'opperkantelaar' zeg maar...
  • 30NOW: meditatieplatform voor iedereen
  • Maatschapwij én hun partners
  • Damien Versele
  • Onderstroom
  • Thoughtleaders on regeneration: https://regeneration-collective.org/resources/thoughtleaders 
  • The earth charter, over planetair bewustzijn, ethiek en zorg voor intergenerationele rechtvaardigheid, lees hier het Nederlandstalige Aardecharter, waarop ik terechtkwam dankzij Griet Bouwen, gewaardeerde collega van Zinspeling

Kritische mediabronnen die ik graag raadpleeg, voor en door leefwereldverbeteraars

  • De Correspondent streeft naar onafhankelijke achtergrond- en onderzoeksjournalistiek en wordt daarom gefinancierd door donateurs en leden, niet door advertenties. Het wordt daardoor tot slow journalism gerekend
  • Follow the money - of het nu om de zorg, de woningmarkt of de politiek gaat, FTM legt de belangen bloot want macht vraagt om tegenkracht
  • Mo Mondiaal nieuws rond topics als klimaat, conflict, mondialisering, migratie, ontwikkeling en ongelijkheid
  • Filosofiemagazine
  • Boekenblog Paul Verhaeghe
  • Brainwash: een vrij toegankelijke vindplaats waar je buiten de waan van de dag denkers, schrijvers, journalisten en kunstenaars tegenkomt die stilstaan bij persoonlijke en maatschappelijke vraagstukken
  • Maatschapwij: hét inspiratieplatform voor een groen, gezond en verbonden Nederland dat denkers en doeners in de spotlights zet die van regeneratie, verbinding en compassie het nieuwe normaal maken, om heel Nederland te laten zien dat je nooit te klein bent om impact te maken, dat het wél kan en dat het al gebeurt

Afkicken van drukverslaving

Afkicken van drukverslaving

Afkicken van drukverslaving

Moeder, waarom werken wij (zo hard)?

Niets mis met graag en hard werken. Tenminste, voor zover dat een manier is om zingeving, energie, voldoening en fijne sociale interacties toe te voegen aan je leven.

Dat lukt makkelijker als jij via je werk niet enkel een bijdrage levert aan je eigen leven en dat van je gezinsleden, maar daarnaast ook bijdraagt aan onze maatschappij als geheel.

Maar deze 'voorwaarden' zijn niet altijd en zeker niet voor iedereen vervuld.

Bovendien vult de ene mens 'waardevol werk' fundamenteel anders in dan de andere:

  • Is kinderen opvoeden tot gezonde volwassenen hard werken? Jazeker
  • Is zorgen voor biologisch voedsel hard werken? Jazeker
  • Is de wereld verfraaien met prachtige kunst die diep raakt hard werken? Oh ja

Beschouwen we die vormen van arbeid als 'hard werken'? Helemaal niet als we de verloning die tegenover deze vormen van zorgarbeid staat, vergelijken met de verloning die staat tegenover pakweg 'van een beetje kapitaal meer kapitaal maken'.

Vandaag wordt 'werken' bovendien steeds vaker gereduceerd tot 'het vergaren van een inkomen', een noodzakelijk kwaad om onze welvaart te kunnen behouden, zowel individueel als collectief:

'Om de kosten van onze sociale zekerheid te kunnen blijven betalen, moet 80% van de bevolking zo hard en zo lang mogelijk werken' aldus beleidsmakers vandaag; als resultaat weven steeds meer mensen hun leven dan maar rondom hun werk, ongeacht of dat werk bijdraagt aan hun eigen levenskwaliteit of enige levenskwaliteit tout court, als daar tenminste nog wat ruimte of energie voor over is.

Dat die blik op werk ons welzijn, zowel individueel als collectief, voor geen meter dient, schijnt niemand te deren.

Dit verhaal leidt naar een paradigma waarin 'werken' meer als last dan als lust wordt ervaren. Want 'het moet'.

Geen wonder toch dat we ons massaal afvragen: is dit het nu, nog tot mijn 67?

We branden onszelf op met een rotvaart

Al dat 'druk-druk-druk-doen' bracht ons waar we vandaag staan met de wereld: er is ontzettend veel verwezenlijkt, maar er is ook veel stukgemaakt en verloren gegaan:

We branden onszelf op, net zoals we de grondstoffen van onze Aarde opbranden, tegen een tempo dat natuurlijk herstel - regeneratie - onmogelijk maakt; en wanneer dat schuurt, lappen we onszelf op of laten we ons oplappen om zo snel mogelijk weer 'veerkrachtig' deel uit te kunnen maken van de ratrace...

Terwijl: wanneer we opgebrand 'uitvallen' als mens, is dat niet enkel pijnlijk voor onszelf. Het is weinig respectvol tegenover de generaties die voor ons kwamen - waaraan wij het leven te danken hebben - én tegenover generaties die na ons komen en ook nog graag een leefbare planeet willen. Het is volstrekt niet duurzaam. Het is gekheid.

Stel nu dat afkicken van onze drukverslaving - want ondertussen is het een verslaving geworden - én een ander perspectief op 'arbeid' ontwikkelen, zou kunnen leiden tot een planeet waarop het wél aangenaam toeven is, voor ALLE levensvormen, nu én ook nog binnen 7 generaties, voor verschillende generaties samen, dat zou toch goed nieuws zijn?

Er zijn wel enkele voorwaarden:

1. dat we bewustzijn ontwikkelen op enkele belangrijke denkfouten die we tot nu toe maakten

2. dat we ons durven openstellen voor de mogelijkheid dat het ook anders kan, want vandaag geloven we dat nog niet

Een ongemakkelijke waarheid over de staat van de wereld...

Als mensheid toonden we de voorbije decennia zoveel arrogantie dat we niet enkel het voortbestaan van ontelbare planten- en diersoorten in gevaar brachten, maar ook het voortbestaan van onszelf als soort:

Het leven zoals we het vandaag kennen, is bedreigd: DAT is de feitelijke realiteit die ecocide heet.

De impact van die ecocide op andere grote systemen zoals economie, staatstructuren, rechtssystemen en financiële markten, kunnen we vandaag niet inschatten, laat staan beheersen. Wat we wel weten, is dat de komende decennia met behoorlijk wat chaos gepaard zullen gaan.

De enige zekerheid die we vandaag hebben over de gevolgen van ons gedrag in het verleden,

is dat er veel ONZEKERHEID en TURBULENTIE zal zijn...

En laat nu net onzekerheid een element zijn waar weinig mensen dol op zijn, economen en financiële profielen - who've been running the show so far - al helemaal niet.

Chaos en wanorde triggeren namelijk onze reactieve patronen. En hoewel die reactieve patronen nodig zijn bij écht levensgevaar, zijn ze allesbehalve helpend wanneer ze te pas en te onpas onze natuurlijk zijnsstaat - een staat van vrede, rust, speelsheid, samenwerking en tevredenheid - 'kapen'.

Dat zien we vandaag al in onze respons op ecocide, klimaatverhitting en teloorgang van biodiversiteit: de toekomst van onze planeet ziet er ondertussen zo onfraai uit dat we ofwel het hoofd afwenden, in de hoop dat het allemaal wel zal meevallen, het 'onze kop wel zal duren', of in de overtuiging dat 'het schip toch al gezonken is', of in de hoop dat technologisch vernuft wel voor oplossingen zal zorgen.

'De vlucht vooruit' is ook een piste: dan verlaten we deze Aarde toch gewoon voor een andere planeet? Yeah, right... Om daar dan verder te doen zoals we hier bezig waren?

Bovendien wordt het tijdsbestek om de hete grond onder onze voeten te ontvluchten - of te bevechten - steeds korter volgens klimaatwetenschappers. De urgentie neemt dus toe en daardoor ook ons globaal gevoel van instabiliteit: het leven zoals we het vandaag kennen is bedreigd en 'de nieuwe manier van zijn' is er nog niet: met die onzekerheid kan het menselijk ego erg moeilijk 'zijn'. 

Daarom lijkt het mij zinvol om aan de slag te gaan met de linkerkant van onderstaande universele levenscyclus en ons te bezinnen over de kansen die er liggen op dit kantelpunt in ons bestaan.

 

https://www.kantel.be/2020/01/kantelen-die-handel/

Als we het niet voor onszelf doen, laten we het dan doen voor de generaties die na ons komen. En op die manier meteen zingeving toevoegen aan ons eigen bestaan:

Want is het niet precies de existentiële leegte die veel mensen momenteel ervaren die oorzaak is van de drukte die we de hele tijd creëren, waardoor we de verkeerde dingen doen die ons verder doen afdrijven van de gemoedsrust waar we zo naar snakken?

Is 'onze respons op existentiële leegte' - onze drukverslaving - dan misschien mee de oorzaak van de problemen die we nu IN onszelf en RONDOM onszelf ervaren?

Als dat zou kloppen, dan ligt in 'afkicken van onze drukverslaving' een fantastische opportuniteit!

Food for thought EN uitzoeken:

Afkicken van drukverslaving - www.kantel.be

Boeiende toekomstvisies

Wereldwijd denken mensen na over hoe de toekomst van de wereld er zou kunnen uit zien:

De invloed van dergelijke evoluties boeit mij uitermate.

Want terwijl we evolueren van 'een kenniseconomie' naar 'een betekeniseconomie', van 'het antropoceen' naar 'een symbioceen', brengt dit ook gigantische uitdagingen met zich mee voor de manier waarop we leven én werken...

Wat als we het perspectief kantelen?

Als 'hard werken' een vluchtpatroon is, een reactief patroon, als re-actie op een gevoel van existentiële leegte, een gevoel dat je liever niet wil voelen, is het van belang om de oorzaak van dat leegtegevoel op te sporen.

De oorzaak van die leegte ligt vaak in de 'separatie' die wij zelf creëren, omdat 'doorvoelen' van de leegte té pijnlijk is.

Als dat klopt, ligt er een oplossing in het wél doorvoelen van de leegte én in het ombuigen van die separatie.

Anders gezegd: je bent weggevlucht van datgene wat je blij KON maken, van wat je gemoedsrust KON geven, van alles wat ervoor kon zorgen dat je jezelf niet hoefde te verdoven en je bent gaan geloven dat het vluchtmiddel voor jou 'de oplossing' is.

Terwijl 'de oplossing' in de omgekeerde beweging zit: verbind je opnieuw met datgene wat je blij maakt, met wat je gemoedsrust geeft: dan hoef je jezelf niet meer te verdoven met drukdrukdruk doende zijn...

Koppel er ook geen voorwaarden meer aan:

Zeg dus niet: 'ALS ik maar meer gemoedsrust zou ervaren in mijn leven,

dan zou ik me beter voelen',

maar kantel het als volgt:

'als ik mezelf toesta om me goed te voelen, dan ervaar ik gemoedsrust'

De logische vraag die daarop volgt, is dan deze: wat is er HIER EN NU nodig voor jou om je goed te kunnen voelen? Of nog:

Waar word jij blij van in het leven?

Wanneer mensen op het eind van hun leven gevraagd worden naar wat ze anders hadden willen doen, antwoordt niemand dat ze graag harder hadden willen werken...

Wel integendeel. Bronnie Ware noteerde antwoorden van haar palliatieve patiënten in haar boek 'The Top Five Regrets of the Dying: A Life Transformed by the Dearly Departing':

  1. I wish I'd had the courage to live a life true to myself, not the life others expected of me
  2. I wish I hadn't worked so hard
  3. I wish I'd had the courage to express my feelings
  4. I wish I had stayed in touch with my friends
  5. I wish I had let myself be happier

Jammer genoeg stellen weinig mensen zich dit soort vragen preventief, 'bij leven'.

Doen ze dat wel - bijvoorbeeld in het kader van een coachingstraject, of omdat ze met een pittig kantelpunt in hun leven geconfronteerd worden zoals een onverwacht afscheid of ziekte - dan zijn dit hun antwoorden:

  • ik wil graag meer tijd doorbrengen met geliefden
  • ik wil fysiek actief kunnen zijn en niet de hele tijd exclusief in mijn hoofd leven, achter een scherm verborgen zitten of achter machines moeten staan
  • ik wil de eenvoudige dingen des levens meer waarderen
  • ik wil in het groen, in de natuur zijn, of me omringd weten door andere schoonheid in de vorm van kunst of cultuur
  • ik wil sociale contacten mogen en kunnen leggen én tijd maken om ze te onderhouden
  • ik wil mogen lummelen en spelen, zonder resultaatsverbintenis
  • ik wil minder 'moeten'...
  • ik wil mogen leren, voor het plezier van het leren, niet omdat dat moet
  • ik wil graag 'goed doen', voor anderen en voor mezelf want dat voegt waarde toe aan mijn leven
  • ik wil rust, gemoedsrust, content kunnen zijn met mijn leven zoals het vandaag is
  • én ik wil mogen bijdragen, op mijn manier...
  • ik wil liefde geven en ontvangen, ik verlang naar erkenning voor wie ik ben en wat ik doe, ook als ik tijdelijk niet veel KAN doen...

Waarom leven we dan niet vaker op die manier?

Ik verdenk ons ervan dat we zijn gaan geloven dat we bovenstaande vraag beter niet kunnen stellen, uit angst voor het antwoord. Want we zijn ondertussen zo verslaafd geraakt aan het vluchtpatroon - hard werken - dat we de gedachte aan 'minder werken' amper durven toelaten...

Want nu komt het angeltje: we leven niet op een eiland, we leven in een CONTEXT die grote impact heeft op ons denken en doen.

En in die omgeving is het riedeltje 'dat hard werken nu eenmaal ons lot is, als we tenminste een beetje 'n fijn leven willen leiden' er stevig ingeprent, onder meer gevoed door een dominant economisch paradigma dat ons aanmoedigt om steeds meer te produceren én te consumeren.

Het resulteert voor velen in deze bijzondere situatie:

We voeren jobs uit die ons ongelukkig maken, waardoor we dingen kopen die we niet nodig hebben, om indruk te kunnen maken op mensen die we niet meer kennen, laat staan leuk vinden...

En zo zijn we stilaan 'verslaafd' geraakt aan druk bezig zijn.

Niet verwonderlijk trouwens, in een wereld waarin 'druk bezig zijn' een statussymbool werd. Vraag maar 'ns aan iemand die op pensioen 'moet', hoezeer diens identiteit vervlochten is met de professionele rol die hij /zij /hen vervulde voorheen...

We lijden massaal aan drukverslaving en koopwoede,

zo massaal dat we ons er niet eens meer bewust van zijn

en dat wie dit durft aankaarten meteen MOET veroordeeld worden 

en weggezet wordt als naïeveling, dromer, communist, anarchist: pick your choice...

KAN DAT ANDERS?

Ja, dat kan zeker.

De beste manieren die ik zie, is om te durven twijfelen en je eigen gedrag, overtuigingen en aannames voortdurend in vraag te stellen met vragen als deze:

1. Waarom lijd ik eigenlijk, terwijl ik in een welvarende positie zit?

  1. Waardoor lijden wij zo massaal aan drukverslaving in onze welvaartsmaatschappij'?
  2. Zou de welvaartmaatschappij zelf mee aan de basis kunnen liggen van onze drukverslaving?

Hoe komt het bijvoorbeeld dat wij zo vaak het gevoel hebben in schaarste te leven - te weinig geld, liefde, voedsel, energie, grondstoffen, natuur, kennis, ruimte, stilte, aandacht, verbinding, spiritualiteit, vul maar in - terwijl er van dat alles EEN POTENTIEEL AAN OVERVLOED is, dat weliswaar bijzonder onrechtvaardig verdeeld is?

Zou het kunnen dat ons wereldbeeld en onze kijk op economie hier een rol in speelt?

Zou het kunnen dat we onszelf dan ook kunnen bevrijden van een juk dat we zelf gecreëerd hebben? 

2. Waarom spreken we over arbeidstijd versus privétijd?

Toen we nog als jager-verzamelaars leefden, liepen werk en leven door elkaar en waren ze één:

  • Waarom creëerden wij afgescheidenheid tussen die twee?
  • Waarom spreken we over 'een balans vinden' tussen arbeidstijd & privétijd, over 'activiteit en productiviteit', terwijl arbeidstijd gewoon onderdeel is van onze - beperkte - tijd in een eindig leven?

Is onze kijk op tijd toe aan grondige herziening?

3. Waarom is het ene werk het andere niet?

Ook mogen we ons bewuster worden van het verschil in waardering voor werk dat meestal door mannen wordt gedaan en zorgtaken die meestal door vrouwen worden opgenomen. Opnieuw een vorm van ongelijkheid die voor meer strijd zorgt dan goed voor het geheel is.

Waarom laten we dat nog altijd toe? Dat we hiervoor kiezen, dat is toch al te gek?

4. Hoe dragen mijn huidige keuzes bij aan een beter leven?

Als een bepaalde strategie niet meer werkt, is de eenvoudigste oplossing: stel je strategie bij. Probeer iets anders, dat beter werkt.

Stel je dus de vraag: 'hoe dragen mijn huidige levenskeuzes bij aan een fijn leven?

En als ze dat niet (meer) doen, wat wil ik dan anders?'

5. Welke rol speelt 'taal', welke rol spelen verhalen en rolmodellen in dit alles?

Taal speelt een zeer grote rol, want woorden creëren werelden. Daarom is het hoog tijd voor andere verhalen...

Hoog tijd voor andere rolmodellen ook. Andere voorbeelden waaraan we ons kunnen spiegelen. Meer diversiteit graag.

Want wat we de voorbije decennia als zaligmakend hebben aanzien, vraagt nu een te hoge tol.

Individueel én maatschappijbreed. Kantelen die handel!

WaT kan jij zelf DOEN?

Stel je eigen perspectief op arbeid eens in vraag:

  1. Wie zich bewust wil worden van en zelfs wil afkicken van z'n drukverslaving, moet het eigen wereldbeeld en je mindset + dominante overtuigingen in vraag durven stellen
  2. Je leert best relationeel en systemisch kijken naar 'wat is', daarbij ook rekening houdend met je omgeving en hogere doelen
  3. Op lange termijn denken en de belangen van generaties VOOR en NA jou meenemen in je beslissingen, is een must
  4. Durven verbinden met wat voor jou als 'existentieel en waardevol' aanvoelt, is van goudwaarde, ook al kan je dat niet altijd 'rationeel' verklaren en 'vinden anderen daar vanalles van'

Om dat te doen, helpen vragen als:

  • Klopt de manier waarop ik 'werk' voor mezelf definieer nog wel?
  • Klopt het wereldbeeld dat ik voor 'waar' hield nog wel?
    • Is 'zoveel mogelijk mensen zo lang mogelijk aan de betaalde arbeid houden' écht verstandig?
      • Wie gaat er voor jonge kinderen, ouderen, het maatschappelijk bindweefsel zorgen?
      • Wie gaat er nog winkelen in stenen winkels, als iedereen voltijds 'aan de slag' is?
      • Met welke grondstoffen gaan we zoveel 'productie en consumptie' mogelijk blijven houden?
      • Gaat 'handelaarschap' nog wel kunnen blijven bestaan, als er geen mensen meer vragende partij zijn voor analoge handelsplekken?
    • Is 'meer van hetzelfde' écht waar wij vandaag nood aan hebben?
    • Zullen we er echt op 'achteruit gaan' als we andere keuzes maken, ook rond het belang van 'reproductieve arbeid'?
    • Wat beschouw ik als vooruitgang en wat kan ik erkennen als achteruitgang?
  • Aan wat voor maatschappij wil ik bouwen, waarvoor wil ik zorg dragen in de toekomst?

Voel jij je getriggerd door deze vragen? Mooi...

Dat is het begin van een mogelijke transitie naar een ander leven.

Eentje waarin jij bewust wordt van je eigen drukverslaving én de mogelijke alternatieven:

  1.  Meer zijn en minder doen
  2. Vaker 'de juiste dingen doen', meer focus op effectiviteit dan blinde focus op efficiëntie
  3. Minder vaak 'de verkeerde dingen doen' 
  4. Leren denken OVER je denken
  5. Voelen ook een plaats geven in je bestaan
  6. Introspectie koppelen aan outrospectie en je empathisch vermogen verhogen, zodat je je onderdeel voelt van een groter geheel, een geheel dat waardevol genoeg is om VOOR te kiezen, te behoeden, te beschermen, te koesteren...
  7. En beseffen dat 'de natuur' - waar wij onderdeel van zijn - een fantastisch zelfhelend systeem is, als wij maar toelaten dat het systeem zichzelf heelt
  8. vandaar: verander de wereld, begin bij jezelf