+32 477 30 66 99 ilse@kantel.be
Kate Raworth's donut economie

Kate Raworth's donut economie

door | nov 6, 2022 | Maatschappelijk kantelpunt

Tijd voor een ander economisch verhaal... 

Er is één verhaal dat onze levens domineert en dat is het verhaal van de economie. Zowat ons hele leven zijn we bezig met 'hoe ga ik in staat zijn om te voorzien in mijn levensonderhoud, hoe raak ik aan genoeg middelen om een goed leven te kunnen leven?'

Als we binnen dat economisch denken een ander verhaal durven omarmen, kantelt er dus heel wat in de wereld.

Da's precies wat Kate Raworth doet, met haar vernieuwende kijk op economie. Sinds Adam Smith is er immers weinig veranderd aan de modellen die economisten hanteren, terwijl onze wereld zelf drastisch veranderd is...

Tijd dus voor een andere kijk op economie, maak in volgende video's kennis met 'de donut-economie' van Kate Raworth.

Kate Raworth - University of Oxford - Donut economie

Waarom aan de slag gaan met economie?

Hoe?

Het concept van de 'homo economicus' mag op de schop wegens fout

We hebben complexiteit te leren omarmen want de wereld draait niet lineair

Herverdeling van rijkdom en zorg, zorgen voor gelijkwaardigheid

een regeneratieve economie in plaats van een extractieve...

Waarom 'groei' niet in een regeneratief verhaal past, ook geen 'groene groei'...

Jason Hickel boek Minder is meer

Boekcover

Het boek van Jason Hickel 'Minder is meer - hoe degrowth de wereld zal redden' is een absolute aanrader.

Dit boek is geen pleidooi TEGEN economisch denken of pro communisme, verre van.

Het boek maakt daarentegen wel duidelijk waarom het kapitalisme op zich - en niet de neoliberale uitwas ervan - vanuit historisch perspectief voortdurende expansie nodig heeft om de eigen ineenstorting te vermijden.

Het kapitalisme legt daardoor een enorme druk op mensen om te blijven consumeren en schulden aan te gaan.

Eens je die dynamieken doorziet, kan je ze niet 'niet meer zien' en word je je pijnlijk bewust van de mate waarin ze het leven op aarde beheersen...

Dat we het zo 'lastig' vinden om deze gedachte simpelweg toe te laten, toont aan hoe diep het kapitalistisch denken 'ingebed' is in onze denkkaders. En hoe wij dat prachtige geschenk dat 'ons leven' is, zelf herleiden tot 'een economisch middel', onder andere door mee te gaan in de ratrace die dit systeem mee in stand houdt.

Velen komen hierdoor terecht in een modus van 'overleven'. Precies daarin schuilt de toxiciteit van ons gebrek aan bewustzijn over de gevaren van het kapitalisme als ideologie.

Maar er is gelukkig ook goed nieuws: een postkapitalistische economie kan rechtvaardiger, zorgzamer en aangenamer zijn.

Want door minder te 'nemen', kunnen we als mens meer 'zijn', zonder in te boeten op ons mens-zijn...

 

Kate Raworth: tijd om economie als 'planetair huishouden' te beschouwen...

Vragen over hoe jij jouw gedroomde toekomst bewust kan vormgeven?

Maatschappelijk kantelen vanuit radicale zachtmoedigheid

Maatschappelijk kantelen vanuit radicale zachtmoedigheid

door | mei 11, 2021 | Maatschappelijk kantelpunt

Radicale zachtmoedigheid

Maatschappelijk kantelen vanuit radicale zachtmoedigheid

Stel: dankzij corona realiseer jij je dat er iets MOET veranderen

  • in de wereld
  • in je eigen leven
  • in allebei

Omdat je niet meer terug wil naar de wereld zoals die was voor de pandemie. Voor zover dat al zou kunnen, want het leven moet voorwaarts geleefd worden, niet achterwaarts.

Maar mét dat besef dat er iets moet veranderen, komt ook het besef dat die gedroomde ANDERE toekomst er nog niet is. En er niet vanzelf zal komen.

Dat je die met andere woorden ZELF mag maken...

Spannend...

En dat voelt best spannend.
Beangstigend zelfs.

Want het betekent:

  • kleur bekennen
  • uitspreken waar je in gelooft
  • en waarom je bepaalde keuzes maakt

Met respect voor andere visies als het even kan, tegelijkertijd ook duidelijk grenzen aangevend:

Radicale zachtmoedigheid

Herken jij het spanningsveld dat op die snijlijn ontstaat?

  • moed versus angst
  • daadkracht versus verlamming
  • zelfvertrouwen versus twijfel, onzekerheid of je het wel bij het rechte eind hebt

 Wees gerust, je bent niet alleen.

Tijdens de COVID-crisis in 2021-2022 contacteerden klanten mij bezorgd met volgende vragen:

  1. Kan ik wel kantelen, zonder zelf de gedragspatronen over te nemen die ik afkeur?
  2. Is het niet vreselijk naïef te geloven dat het mogelijk is enige impact of macht te kunnen verwerven vanuit radicale zachtmoedigheid, vrede en verbinding?

Deze video van Martha Beck beantwoordt die vraag:

Benieuwd hoe haar boodschap bij jou binnenkomt en wat ze jou leert over jouw eigen kantelproces.

Laat je het me weten?

Feedback

Wat is een kantelpunt in een mensenleven?

Wat is een kantelpunt in een mensenleven?

door | dec 14, 2020 | Maatschappelijk kantelpunt, Persoonlijk kantelpunt, Professioneel kantelpunt

Wat is een kantelpunt? - https://www.kantel.be/2020/12/wat-is-een-kantelpunt/

Wat is een kantelpunt?

 

Een kantelpunt in een mensenleven is een belangrijk moment in je bestaan waarop je de nood iets fundamenteel te veranderen scherp aanvoelt. Eigen aan een kantelpunt is dat teruggaan naar de toestand van vlak voor het kantelpunt onvoldoende of zelfs onmogelijk is.

Je weet of jij op een kantelpunt staat wanneer jouw veerkracht afneemt en jouw functioneren door 'een kleine verstoring' drastisch verandert.

Je MOET op zo'n moment 'in beweging komen' terwijl al je zekerheden op losse schroeven staan: dat is pittig...

Want als individu ga je aan het wankelen wanneer de grond onder je voeten lijkt te verdwijnen.

Daarom gaat een persoonlijk of professioneel kantelpunt idealiter gepaard met tijd voor reflectie:

  1. je start met stilstaan
  2. zodat je achterom kan kijken
  3. om daarna vooruit te kunnen gaan

Die stappen zijn nodig zodat jij een reis naar binnen kan maken, naar datgene wat voor jou essentieel is... 

Complexe systeemdynamiek

In een complex systeem spelen allerlei factoren en processen die een niet-lineaire reactie kunnen veroorzaken. Zo kan een systeem heel lang 'stabiel' lijken, terwijl het toch vrijwel onzichtbaar wordt ondergraven.

Door die geleidelijke ontwikkeling wordt de veerkracht van het systeem steeds geringer en wordt het systeem steeds fragieler. Veranderingen die gewoonlijk optreden, gaan langer of korter duren. Het systeem 'weet' op de duur niet meer welke kant het op moet.

Uiteindelijk is in deze omstandigheden een kleine verstoring voldoende voor de omslag naar een nieuwe 'stabiele' toestand.

Die nieuwe stabiele toestand kan als bijzonder oncomfortabel ervaren worden. Zeker wanneer je liever terug wil naar de situatie van voor het kantelpunt. Maar net dat is niet meer mogelijk...

Opvallend daarbij is dat de fatale verstoring vaak als oorzaak wordt gezien van het kantelpunt, terwijl het in werkelijkheid de langdurige, geleidelijke invloed van verschillende externe factoren is, die de echte oorzaak is... 

  • Denk bij het woord 'systeem' aan een sociaal, mentaal, economisch, maatschappelijk of natuurkundig systeem, maar evengoed aan een mensenleven
  • Niet-lineair betekent complexer dan 'oorzaak-gevolg' of 'actie-reactie'; snel, onzeker en vaag dus
  • Het concept 'veerkracht' is een onderdeel van het concept 'stabiliteit' dat op zijn beurt het vermogen aangeeft van een systeem om een verstoring te weerstaan. Stabiliteit staat voor 'onveranderd blijven, ondanks weerstand'. Veerkracht is dan het vermogen om terug te keren naar de oorspronkelijke toestand, na een tijdelijke verstoring.

onzekerheid troef op een kantelpunt...

 

Het kan heel lang duren voordat jij je bewust bent van de kwetsbaarheid van 'jouw' systeem. Zolang je over voldoende veerkracht beschikt, kan je namelijk flexibel omspringen met verandering en met onzekerheid.

Maar eens het kantelpunt bereikt, voel je de nood om te kantelen als bijzonder urgent: er MOET iets veranderen! De weg die je daarna wil opgaan, is echter nog onduidelijk: dat zorgt voor veel onzekerheid en doet je wankelen...

Daarom ervaren we een persoonlijk - midlifecrisis, relatiebreuken, verlieservaringen of een verhuis - professioneel - ontslag, promotie, demotie - of maatschappelijk kantelpunt - zoals een pandemie - in een mensenleven als hét moment waarop de nood om te kantelen scherp voelbaar is.

Een kantelpunt in een mensenleven is dus een belangrijk moment in je bestaan 

met een dergelijke impact

dat het NA drastisch anders wordt dan het VOOR...

... maar ook een katalysator voor verandering

 

Een kantelpunt in een mensenleven is daarom een uitnodiging tot reflectie:

  • om de waan van de dag EVEN ON HOLD te zetten...
  • je bewust te worden van wat je VOELT: wat probeert jouw lichaam je te vertellen?
  • te bevragen wat je daarbij DENKT: hoe was het hiervoor, hoe is het nu en wat wil je anders voor de toekomst?
  • je voelen met je denken te verbinden en te onderzoeken hoe jij je gedraagt, wat jij DOET en waarom
  • los te laten wat je niet meer dient, RUIMTE te maken voor waar je meer van wil
  • bewust te kiezen voor wat energie geeft
  • zodat je opnieuw voldoening ervaart op alle belangrijke levensdomeinen: werk, familie, gezin, vrije tijd, financiële voldoening, persoonlijke groei, gezondheid...
  • en met hernieuwd vertrouwen door het leven kan gaan...

 

 

Contacteer mij
Meer informatie over coachingstrajecten

Waarom 'niet mogen werken' pijn doet

Waarom 'niet mogen werken' pijn doet

door | sep 3, 2020 | Kantelen, Maatschappelijk kantelpunt, Professioneel kantelpunt

  • Ben jij een creatieveling die sinds 2020 blijft creëren, publiek of geen publiek?
  • Of ben jij een dienstverlener die tandjes blijft bijsteken, tegen beter weten in?

Dat doe je vast niet omdat jij van de hemelse dauw kan leven. Of omdat je het fijn vindt je talent gratis weg te geven...

Neen, de kans is groot dat je het doet omdat een innerlijk vuur jou drijft:

  • jij voelt EEN DRANG om te creëren
  • je MOET zorgen, voor mens, dier of planeet

Want voor jou is 'werk' meer dan 'een ruilovereenkomst waarbij tijd en talent ingewisseld worden tegen geld'.

Het is een manier om uitdrukking te geven aan wie jij in essentie bent en wat je te doen hebt in dit leven:

 

 

 

https://www.kantel.be/2020/09/mag-het-wat-meer-zijn/

En begrijp me niet verkeerd:

Wie zijn 'purpose' in het leven vindt, mag zich gelukkig prijzen... 

Maar er is helaas ook aan deze medaille een keerzijde.

De keerzijde van bevlogenheid

  • Stel je hun pijn voor wanneer bevlogen, betrokken mensen niet meer gevraagd worden om hun werk te doen, terwijl ze dat wel nog willen en kunnen
  • Of beeld je in wat er gebeurt wanneer zij uitdrukkelijk gevraagd worden om hun werk NIET te doen (*) omdat een hoger doel zoals de wereldwijde volksgezondheid moet gevrijwaard worden

Dat is wat door COVID-19 gebeurde in 2020. En dat deed pijn.

Want als de waardering van klanten of een publiek uitblijft, vragen performers en dienstverleners - die leven van 'verbinden met mensen' - zich af:

"Als wat ik doe niet hoort bij de 'essentiële' beroepen, ben IK dan nog wel relevant?"

  • Hoewel het antwoord op die vraag manifest 'JA' is...
  • en elk zinnig mens begrip heeft voor het hoger doel en daarom de COVID-19 maatregelen respecteert...

... is het niet abnormaal dat dit soort gedachten voor existentiële onzekerheid zorgt waarmee je niet moet blijven zitten in je eentje.

Mag het wat meer zijn?

Het brengt echter ook iets anders aan het licht.  Namelijk dat arbeid in het beste geval voor zingeving in ons leven zorgt...

Voor wat er gebeurt als deze bron van zingeving wegvalt, was bitter weinig aandacht in 2020. We hadden vooral aandacht voor de financiële consequenties... Het gevolg van het verengen van het begrip 'arbeid' in de loop van de tijd. 'Werk' verwijst tegenwoordig hoofdzakelijk naar 'verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst'. Terwijl er zoveel andere manieren bestaan om via arbeid een toegevoegde waarde te bieden aan je eigen leven én de maatschappij.

Het begon fout te lopen met de link tussen zingeving en arbeid sinds we gingen spreken over 'een arbeidsmarkt' en de marktprincipes het levensdomein 'werk' zijn binnengeslopen...

Een direct gevolg daarvan is dat steeds meer mensen almaar moeilijker uitdrukking kunnen geven aan wie ze zijn en wat ze te doen hebben, op een manier die bij hen past en die hen voldoening schenkt. 

 

Fout paradigma?

Jammer genoeg zijn de oplossingen waarmee we tot nu toe komen niet bijster effectief:

  • wie niet de kans krijgt zijn missie ten volle te beleven - omdat een doorgedreven economisch denken geen toegevoegde waarde ziet in zijn talent - zit niet te wachten op iemand die hem begeleidt of omschoolt naar één of andere bullshit-job die toevallig 'beter in de markt' ligt
  • zo iemand is geen vragende partij om zijn purpose opzij te schuiven en te reduceren tot een hobby, terwijl hij de kost moet verdienen in een context die hem niet boeit: daar word je namelijk ziek van in plaats van gelukkig
  • alle VDAB-cijfers over knelpuntberoepen ten spijt, als je talent niet aansluit bij wat je 'om den brode' doet, zal het geen duurzaam huwelijk worden, hoe zeker je ook bent van een inkomen
  • en wat te zeggen over alle vormen van arbeid waarvan wij het ondertussen normaal vinden dat er geen of absurd weinig maatschappelijke erkenning tegenover staat zoals het opvoeden van kinderen, of de zorg voor iedereen die niet meer bijdraagt aan 'het economisch model'?

De bedenkers van deze oplossingen gaan helaas uit van een paradigma waarin mensen gereduceerd worden tot een middel, of waarin mensen zichzelf reduceren tot middel...

En dat drukt behoorlijk op ons maatschappelijk welbevinden.

't Is hoog tijd voor een andere vraag:

 

In welk soort maatschappij willen wij leven?

Willen we een maatschappij waarin we onszelf reduceren tot een economische kostenpost, tot we erbij neervallen? Dan hebben de burn-& bore-outs van de voorbije jaren ons niets geleerd.

Willen we een maatschappij waarin de mens zich moet aanpassen aan het systeem, of andersom? Moet een systeem zijn eigen bedenker verzwakken of versterken? 

Want gelukkig is dit ook waar: wie wél zijn purpose kan leven, overstijgt zichzelf én zijn eigenbelang. Hij of zij doet er alles aan om goed te zorgen voor de omgeving waaraan hij zoveel te danken heeft...

 

Hoe bewegen we in een andere richting?

Met welke oplossingen kunnen we komen voor de uitdagingen van de toekomst? Gelukkig denken we daar met velen over na en boeken we al mooie resultaten, op verschillende niveaus.

Vanuit mijn perspectief als levensloopbaancoach en kantelaar denk ik hieraan:

  • Bouwen aan een samenlevingsmodel waarbij ZINGEVING voorop staat, waarbij de economie ten dienst staat van het leven, in plaats van andersom. En dan meteen in dienst van ALLE leven, ook het leven van planten, dieren, rivieren en zeeën, de grond waarvan wij eten, de lucht die we inademen. Zodat er nog een leefbare planeet overschiet voor toekomstige generaties...
  • Investeren in een preventief beleid dat het belang van bewust leven voorop stelt, te beginnen in de kleuterklas
  • Iedereen die hier op latere leeftijd op individueel niveau mee aan de slag wil op professionele wijze ondersteunen zodat de olievlek zich bottom-up kan verspreiden

Het momentum is er. En maatschappelijke transitie volgt pas na individuele transformatie van héél veel mensen.

Ik hoop vurig dat dit besef ook in andere geledingen van de maatschappij doordringt.

En ik blijf er graag aan bijdragen, via de coachingstrajecten die ik aanbied.

Wil jij een zinvolle invulling geven aan je leven via 'werk dat écht past bij wie je bent en wat je te doen hebt' in het leven, voel je dan welkom.

Ilse Schorrewegen

(*) niemand kan beter uitdrukken wat 'wij' missen wanneer kunstenaars hun werk niet meer mogen doen, dan de kunstenaars zelf:

 

Klik hier als jij graag wil stilstaan bij wat je écht wil in het leven...

Kalm blijven in tijden van crisis: zo doe je dat

Kalm blijven in tijden van crisis: zo doe je dat

door | mei 2, 2020 | Maatschappelijk kantelpunt, Persoonlijk kantelpunt

https://www.kantel.be/2020/05/kalm-blijven-in-tijden-van-crisis-video/

Kalm blijven in tijden van crisis: zo doe je dat

Maatschappelijke crisissen hebben zo hun eigen dynamiek en gevolgen:

  • het corona-virus maakt in 2020 de fragiliteit van ons leven zo 'tastbaar' dat we ons massaal existentiële vragen stellen
  • eerder hadden we al 9/11, terreuraanslagen en bankencrisissen met een gelijkaardige impact
  • en wat de impact van de klimaatverandering zal zijn, kunnen we vandaag zelfs nog niet bevatten

Deze maatschappelijke kantelpunten zorgen voor behoorlijk wat onzekerheid waardoor je als individu de grond onder je voeten kan voelen wegzakken.

Daarom is kalm blijven in tijden van crisis broodnodig.

Om je daarbij te helpen, bundelde ik een paar lifechanging inzichten in een video aan het einde van dit artikel.

Maar eerst vertel ik je wat meer over de werking van ons stressbrein. Want zelfkennis is het begin van alle wijsheid...

Onzekerheid is de vijand van controle

Als jij het gewend bent om je leven 'onder controle' te hebben, is onzekerheid allesbehalve welkom. Onzekerheid knaagt aan mensen. Zeker als ze langere tijd aanhoudt.

Toch heb jij daar zelf ook vat op: emoties als angst, verdriet en boosheid ontstaan vooral door de zorgen die wij ons maken OVER een toekomst die we ons nog niet kunnen voorstellen.

De verhalen die jij jezelf vertelt over hoe moeilijk jouw mogelijke toekomst zou kunnen worden, triggeren namelijk jouw stressbrein, niet zelden meer dan de omstandigheden dat zelf doen...

Die verhalen over jouw verwachtingen voor de toekomst kritisch onderzoeken en bevragen, kan je dus helpen om kalm te blijven in tijden van crisis.

Stressresponsen

Tijdens een crisis schiet ons oeroude reptielenbrein in actie met de volgende VVV-reacties:

Vechten - FIGHT

Vechten doen wij vandaag zelden 'van mens tot mens, met blote vuisten', maar we doen het des te meer met woorden & destructief gedrag.

Dat komt zo: je ervaart onmacht en je wil geen onmacht voelen.

Je verzet je du tegen 'de situatie zoals die is', of je verzet je tegen 'wat jij voelt onder invloed van de situatie'.

In plaats van je onmacht uit te spreken, maak je verwijten, ga je veroordelen en aanklagen. Of je wordt cynisch of sarcastisch. Je boosheid richt zich naar hoofdzakelijk naar alles en iedereen BUITEN jou, dan hoef je immers niet naar binnen te kijken, daar waar het heel pijn doet...

Je 'gevecht' kan echter ook zelfdestructief zijn: dan keer je je tegen je eigen fysieke integriteit, dan heb je tenminste controle over de pijn die je jezelf toebrengt. 

Vluchten - FLIGHT

Bij vluchtgedrag onttrek jij je aan de situatie die niet goed voelt. Letterlijk: je gaat weg van wat niet goed voelt. Of figuurlijk: dan gedraag je je alsof er geen probleem is, bijvoorbeeld door te minimaliseren of rationaliseren wat je ervaart.

Je kan ook letterlijk je toevlucht zoeken in 'verdovende middelen' om dat wat pijn doet minder te voelen:

  • alcohol
  • hard & soft drugs
  • gokken
  • Netflix of andere binge-watch kanalen
  • koffie, sloten koffie...

maar evengoed:

  • intensief competitief sporten terwijl je geen topsporter bent
  • héél zweverig gedrag vertonen en alle voeling met de realiteit verliezen
  • nog harder gaan werken: 'drukdrukdruk doen' zodat je toch maar niet moet stilstaan bij wat je voelt, bij wat er zich aandient in je leven

Bevriezen - FREEZE

Ook al zeg je tegen jezelf: 'wees kalm, geen paniek, alles komt goed', krijg je toch niets meer gedaan, je lijkt wel verlamd.

Je hoofd voelt wollig, je kan je niet concentreren, voelt je leeg, verloren.

Er komt 'niets deftigs uit je handen', 'niets zinnigs uit je hoofd'. Je kan je hierdoor heel verdrietig voelen, tot zelfs apathisch...

Dat oerbrein van ons - met zijn focus op overleven, voortplanten en daarom veiligheid - is een fantastisch instrument wanneer ons leven daadwerkelijk in gevaar is. Maar helaas bewijst het ons slechte diensten als er geen acuut levensgevaar is en ons brein onze reactie op een stressvolle situatie wel zo 'interpreteert'.

Tijdens een maatschappelijk kantelpunt schiet bovendien niet alleen JOUW reptielenbrein in actie, maar gebeurt dat bij ALLE betrokkenen, waardoor de effecten nog versterkt worden.

Je bewust zijn van je eigen patronen wordt dan nog belangrijker, wil je helder kunnen blijven denken en niet ten prooi vallen aan massapsychose of conspirituality.

Bewustzijn, helder denken en creativiteit als sleutel

 

In tijden van crisis wil je net toegang krijgen tot dat ander deel van je brein, daar waar je bewustzijn huist. Want dat bewustzijn brengt soelaas in de vorm van relativering, reflectievermogen, denkvermogen en creativiteit. 

Dankzij die creativiteit kunnen wij veerkrachtig omgaan met de stormen die het leven nu eenmaal op ons pad brengt...

Wie erin slaagt de kracht van zijn bewustzijn aan te boren, voelt zich geen weerloos slachtoffer meer: je neemt de regie over je eigen leven - je werk, je relaties, je gezondheid, je inkomen, je persoonlijke groei - dan BEWUST ZELF in handen.

Want je mag dan niet altijd impact hebben op WAT er gebeurt in je leven, je hebt wél impact op hoe jij ermee omgaat.

Geniet van de video!

Als je hem leuk vindt, geef hem een 'duim op' op YouTube...

Kantelen die handel

Kantelen die handel

door | jan 28, 2020 | Maatschappelijk kantelpunt, Persoonlijk kantelpunt, Professioneel kantelpunt

Mijn eigen kantelproces...

Toen ik in 2016 schoorvoetend zelfstandig werd na een 'succesvolle' loopbaan van meer dan 20 jaar als werknemer, manager en consultant, zette dat een stevig persoonlijk bewustwordingsproces in gang. In dat proces vraag ik mij af wie ik nog meer ben, NAAST mijn professionele rol in het leven. En waar onze obsessie met werken eigenlijk vandaan komt.

In dit artikel gun ik jou dus een blik achter de schermen van een deel van mijn eigen kantelproces, inclusief mijn eigen worstelingen tussen 2013 en 2021 waarin ook 2 coronajaren zaten.

Elke dag probeerde ik bewust te blijven bouwen aan een mooi toekomstbeeld, voor mezelf én de rest van de wereld. Dat lukte, met vallen en opstaan. Ik bleef zoeken, tot op een bepaald moment ook dat 'zoeken' onderschept werd...

Ilse Schorrewegen

Ilse Schorrewegen - https://www.kantel.be/kantelaar/
https://www.kantel.be/2020/01/kantelen-die-handel/

De levenscyclus' die je hierboven ziet, kan als houvast én barometer dienen voor jouw eigen introspectie. De vragen kan je toepassen op persoonlijke, professionele én maatschappelijke transitie...

de levenscyclus als leidraad...

Start: turbulentie en chaos

Ik start mijn verhaal in 2013 met de fase turbulentie, getriggerd door een onverwacht ontslag. Alles wat ik tot dan toe aan 'zekerheden' kende, viel plots weg en bracht me al snel in de fase 'chaos'.

Eerlijk gezegd BEGREEP ik indertijd zelf niet goed waarom dat ontslag mij zo verlamde. Rationeel wist ik dat het wellicht het beste was dat me kon overkomen. Ik VOELDE namelijk al langer dat mijn leven 'anders' moest, maar kon niet BEDENKEN hoe dat 'anders' er zou kunnen uitzien, laat staan hoe ik het vorm zou geven.

Voor iemand die graag controle heeft, voelt dat als de pedalen verliezen.

Emotioneel ervaarde ik dat hele gebeuren als behoorlijk slopend:

Mijn verlangen naar een ander leven was héél groot, maar mijn angst voor een ander leven was minstens even groot waardoor ik niet kon bewegen: ik zat vast.

Er was frustratie over mijn eigen onmacht én boosheid op de wereld.

Frustratie troef

'Kantelen die handel!' was dé slagzin waarmee ik uitdrukking gaf aan mijn vele frustraties.

Pick your choice:

 

  • polarisatie: leidinggevenden versus medewerkers, overheid versus privé, vakbond versus directie, politici versus burgers, rijk versus arm, dom versus slim, believers versus non-believers: teveel 'versus', te weinig verbinding
  • teveel of-of, te weinig en-en, kortom: verzanden in dualiteitsdenken
  • onbenullige zaken die buitenproportionele aandacht krijgen terwijl levensbelangrijke zaken amper aandacht krijgen in media waardoor een klimaat van wantrouwen ontstaat
  • curatieve in plaats van een preventieve aanpak bij beleidskeuzes
  • bullshitjobs die mensen tot buzy fools degraderen en hen ziek maken
  • onbewust onbekwame 'leiders' die vastlopen in kortetermijndenken
  • onnodig tijdverlies door gebrek aan bewustzijn en helder denken
  • machtsspelletjes van mensen wiens ego omgekeerd evenredig is aan hun zelfvertrouwen met vriendjespolitiek, narcisme en verstikkende hiërarchische relaties tot gevolg
  • ongelijkheid in de wereld
  • onrecht tegenover kwetsbaren met onnodig lijden tot gevolg voor de mens, andere levende wezens zoals dieren en planten  én onze planeet in haar totaliteit

Onrecht triggert heftige emoties van boosheid en verdriet bij één van mijn vele 'ikken': de wereldverbeteraar.

    Mijn eigen onmacht om met die heftige emoties om te gaan, maakten mij tijdens de eerste helft van mijn leven geregeld tot irritant gezelschap. Daar was ik me van bewust want een mens brengt veel tijd door met zichzelf. Maar hoe buig je zoiets om? Ik had geen idee... Dat veranderde rond mijn 40e, dankzij belangrijke inzichten, eerst op macroniveau.

    Het begon met het inzicht dat elk beleid dat de mens reduceert tot louter 'economische factor' toxisch is. Want overal waar dit gebeurt, zag ik mensen ongelukkig & eenzaam worden, hoe welvarend ze ook waren.

    Drop off en bezinning...

    Wat er gebeurt als je mensen tot louter economische factor of human resource reduceert, had ik van dichtbij ervaren tijdens mijn beroepsactieve tijd als Human Resources manager en organisatie-adviseur.

    Dat wilde ik graag anders, daar zag ik 'kansen'.

    Gelukkig had ik ooit geleerd van Stephen Covey dat ik zelf OOK een cirkel van controle én invloed heb. Dat alles afschuiven op falend beleid of de maatschappij waarin we leven energie vreet.

    Aan de slag gaan met mijn eigen cirkel van invloed, zou me meer energie opleveren dan gefrustreerd blijven over alles waar ik geen invloed op had.

    Dus ging ik dat doen: ik ging werken aan mezelf zoals dat heet.

    Sommigen spraken over 'een midlifecrisis', zelf noemde ik het liever een midlife update.

    Control-Alt-Delete. De grote reset.

    Zoiets...

    Langzaam maar zeker kwam ik los van jaren 'leven op automatische piloot'.

     

    Dat proces van kansen zien, leren en andere keuzes maken, verliep gefaseerd:

    •  na een opleiding tot oplossingsgericht loopbaancoach volgde ik een opleiding tot stress & burn-outcoach
    • zelfstudie rond bio-, psycho-, neuro- en somatisch welzijn legden mee een stevige basis voor een nieuwe professionele missie en visie
    • van zodra ik het aandurfde, werd ik zelfstandig omdat ik op een andere manier in 'het systeem arbeidsmarkt' wilde staan waarin ik zoveel fout zag gaan
    • ik deed ervaring op als freelance loopbaancoach, werkte een tijdje in onderaanneming bij bestaande loopbaancentra, om er al snel achter te komen dat ik het toch weer net even anders wilde aanpakken
    • omdat ik teveel 'greenwashing' zag - mensen oplappen om hen zo snel mogelijk weer mee te laten draaien in de ratrace, zelfs door hen ontspanningstechnieken bij te brengen zodat ze nog harder kunnen werken - liet ik het adviseren van bedrijven rond welzijn al snel achter me
    • en koos ik er bewust voor enkel nog om één op één te werken, met mensen die écht gemotiveerd zijn om te 'kantelen', omdat ze dat zelf willen, niet omdat iemand hen zegt dat het moet of omdat ze ergens gelezen hebben dat dat zo hoort
    • de stap naar het definiëren van levensloopbaanbegeleiding was een logisch gevolg en is vast geen eindpunt...

    Hoewel ik dat al veel langer was, durfde ik nu ook de rol van 'kantelaar' claimen. De term is geïnspireerd op 'Nederland kantelt', oorspronkelijk geleid door transitiedeskundige Jan Rotmans en past me als gegoten:

    Definitie Kantelaar - www.kantelpunt.be

    Van 'kantelen die handel' naar 'kantelen mijn wandel'

    Mezelf omscholen tot coach betekende jaren van keihard leren en werken. Om de kwaliteitsaudits van de Vlaamse overheid te doorstaan, moet je minstens 3000 uren individuele coaching kunnen voorleggen en voldoen aan een trits van vormvereisten. Zoals ik dat al heel mijn leven deed, probeerde ik opnieuw in die mal te passen: je zou dit meisje niet betrappen op een gebrek aan deskundigheid.

    Nadat ik in 2019 het kwaliteitslabel 'dienstverlener voor de KMO-portefeuille' binnenhaalde - nodig om een erkenning van VDAB te krijgen als loopbaancoach - mocht ik mijn bedrijf Kantelpunt een 'erkend loopbaancentrum' noemen. Toen pas kon ik 'volledig' op eigen vleugels gaan vliegen en hoefde ik niet langer in onderaanneming te werken. Vrijheid at last...

    Hoera!

    Ik had toch maar weer mooi bewezen dat je kan waarmaken wat je wil waarmaken, als je het maar graag genoeg wil en blijft geloven in je eigen kracht...

    Spoiler alert: vandaag, vele jaren later, weet ik dat ik toen nog altijd behoorlijk vast zat in een oud gedragspatroon. Door hard te werken probeerde ik mijn eigen bestaansrecht te 'verdienen', zoals ik dat al heel mijn leven deed.

    Hard werken, workaholicism én perfectionisme waren mijn favoriete vluchtpatronen: zo probeerde ik meer vat te krijgen op het leven en op wat ik allemaal fout zag lopen in de wereld RONDOM mij, in mijn OMGEVING.

    Maar terwijl honderden klanten hun grote tevredenheid over mijn werk uitspraken, bleef ik zelf met het knagend gevoel zitten dat ik te weinig impact had op wat er gebeurde IN DIE WERELD. En in MIJZELF.

    De link tussen die 2 begon stilaan te dagen... 

    Toch kostte het me behoorlijk wat tijd en grijze haren om tot dit nieuw inzicht te komen:

    Kantelen die handel

    Transformatie

    BAM! Wat een inzicht: heel mijn leven had IK mij dus ZELF een identiteit aangemeten door mezelf een verhaal te vertellen dat niet klopte?

    Alles daverde op z'n grondvesten bij dat besef...

    Welke andere keuzes ga ik maken?

    Dankzij mijn ervaring met de oplossingsgerichte positieve psychologie wist ik wel dat je elk verhaal dat je jezelf hebt aangepraat op elk moment in je leven ook weer kan 'herschrijven'. Niets aan de hand dus.  Of toch?

    Dat loslaten van diep gewortelde overtuigingen en de patronen gekoppeld aan die aannames bleek toch lastiger dan verwacht...

    Ik leef namelijk niet op een eiland. Ik maak deel uit van een groter geheel, een maatschappij waarin een paradigma overheerst dat 'groei' als enige optie beschouwt. En kunstmatig schaarstedenken, extractie en kolonisatie inzet om zichzelf in stand te houden.  Dat paradigma heeft een grotere impact op ons doen en laten dan we ons bewust realiseren want nogal wat factoren worden daardoor bepaald:

    • hoe ik naar mijn eigen aandeel in wat ik realiseer vandaag kijk
    • de plek die 'arbeid' inneemt in onze levens vandaag

    Zo vraagt aanklagen dat zorgtaken helemaal anders 'gevaloriseerd' worden dan pakweg 'geld virtueel doen groeien' veel moed in een samenleving die niet eens meer door schijnt te hebben hoe doordrongen we zijn van kapitalistisch denken.

    DAT wilde ik OOK anders. Maar WETEN wat je anders wil, volstaat niet altijd om zelf tot gedragsverandering te komen. Laat staan om anderen mee te nemen in zo'n verhaal...

    Alleen nog maar praten over een broodnodige paradigmashift, leverde mij in het verleden geregeld het verwijt op naïef, dom of ronduit 'gevaarlijk' te zijn; morrelen aan zekerheden, maakt mensen nu eenmaal angstig.

    Omdat ik ergens las dat wie 'met andere ogen wil leren kijken', er goed aan doet opnieuw leerling te worden', werd ik opnieuw leerling, op vele terreinen.

    Daarbij verzette mijn ego zich geregeld met kracht. Dat doet een ego nu eenmaal wanneer het geconfronteerd wordt met inzichten die afwijken van alles waarop het 'zijn identiteit'  heeft gebouwd...

    Ik volgde een opleiding tot Loslaatcoach en verdiepte me nog meer in topics als bewustzijn, zingeving,  humanistische levenskunst, ecopsychologie en deep ecology. Filosofie, waarderend onderzoek en narratief werk behield ik als basis, terwijl zen, non-dualiteit, mindfullness en lichaamsbewustzijn dat plaatje aanvulden.

     

     

    Interessant om weten is dat zo'n transitie niet volgens een lineair proces verloopt. Zo zit er veel 'gelijktijdigheid' in mijn verhaal en wisselden 'rustige' periodes elkaar af met periodes van grote onrust.

    Ergens onderweg kreeg er een definitie van 'kantelen' vorm en begon ik het potentieel ervan te zien als model. Omdat ik wist dat maatschappelijke transitie automatisch volgt van zodra voldoende mensen een individuele transformatie doormaken...

    Zo'n individuele transformatie wordt vaak getriggerd door een persoonlijke of professioneel kantelpunt en gaat bijna altijd gepaard met het loslaten van reactieve patronen die je niet langer dienen. Dat hele proces verloopt echter zelden zonder weerstand vanuit je ego zoals dit verhaal aangeeft.

    Enkele handvaten op zo'n moment in je leven, deel ik graag met je:

    De kracht van vertragen en afstand nemen

    In plaats van verontwaardigd naar anderen, naar 'de maatschappij' te wijzen over wat er allemaal fout loopt, kan je je blik ook naar binnen keren, zoals ik:

    • hollen en mezelf voorbij lopen, maakte plaats voor vertragen en verstillen
    • 'vluchten' maakt plaats voor doorvoelen, toelaten en accepteren
    • 'vechten tegen' ruimde plaats voor 'kiezen voor'

    Gaandeweg bevrijde ik mezelf van hardnekkige overtuigingen en meningen die me gebracht hadden waar ik op een bepaald moment stond - geen slechte plek - maar die me ervan weerhielden om me écht vervuld te voelen en gemoedsrust te ervaren.

    Langzaamaan kantelde ik: ik ging anders in het leven staan. Rustiger. Vanuit vertrouwen. Nog steeds alert en kritisch én tegelijkertijd veel milder.

    Kortom: bewuster. 

    Verantwoordelijkheid nemen over gedachten en gevoelens

    Mijn boosheid en verontwaardiging maakten langzaam plaats voor mildheid en mededogen. Mildheid tegenover mezelf, mijn eigen innerlijke criticus en gekwetste kind, daarna tegenover de rest van de wereld.

    Onze eigen gedachten en overtuigingen kunnen ons stevig belemmeren, zeker als het gaat over blinde vlekken.

    Ik koos ervoor aan de slag te gaan met mijn gedachten: de verhalen die ik mezelf vertelde OVER wat er rondom mij, maar vooral IN MIJ, gebeurde.

    Want die verhalen kleuren mijn kijk op de wereld behoorlijk:Over kantelpunt

    Ik mag dan het gevoel hebben bijzonder weinig impact te hebben op wat anderen doen en op wat mij en de wereld overkomt, ik heb wel impact op wat ik ZELF doe.

    Bovendien heb ik ontzettend veel impact op hoe ik omga met alles wat er gebeurt, op HOE IK ME VERHOUD tot de andere en 'het andere'.

    Mijn gedachten kan ik namelijk zelf sturen.

    Door volledige verantwoordelijkheid te nemen over mijn gedachten én gevoelens ontneem ik bovendien de anderen de macht over mijn welbevinden.

    Ik hoef mezelf dus niet te reduceren tot iets of iemand dat ik niet wil of kan zijn.

    Ik KAN andere keuzes maken. En die andere keuze kan ik elke minuut van elke dag maken.

    Bij elke beslissing die ik neem, elke activiteit die ik wel of niet opneem, elke euro die ik al dan niet spendeer.

    Dat gaf pas een gevoel van vrijheid!

    Leven vanuit verwondering

    Zo ging ik anders in het leven staan, meer in verbinding met mezelf én de rest van de wereld.

    Deze vragen hielpen me om dichtbij mezelf te blijven:

    1. Wat gebeurt er, hier en nu?
    2. Hoe voel ik me daarbij?
    3. Wat vertellen mijn gevoelens mij over waar ik nood aan heb, over mijn waarden en behoeften?
    4. Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn behoeften voldaan zijn?

    EN

    1. Hoe ervaren de anderen deze situatie?
    2. Welke impact heeft de context op onze perceptie van wat er gebeurt?
    3. Wat moet er gebeuren opdat de behoeften van anderen én de mijne voldaan zijn, zonder schade te berokkenen aan 'de Ander', met name mens, dier en planeet?

    Reken maar dat er strategieën te vinden zijn die met al deze belangen rekening houden.

    Want door het perspectief te kantelen kom je erachter dat er ontzettend veel prachtige dingen in de wereld gebeuren, als je maar bereid bent om te kijken.

    Ik leerde opnieuw kijken vanuit verwondering, zoals ik dat deed toen ik kind was, toen ik nog minder 'last' had van 'aannames, meningen en overtuigingen'...

    Loslaten van de illusie van controle

    Dankzij dat dieper bewustzijn raakte 'de controlefreak' in mij ook gerustgesteld:

    Te weten dat ik controle heb over mijn gedachten, mijn gevoelens, mijn eigen gedrag, hielp me om de controle over anderen los te laten. Daar heb ik toch geen vat op...

    Net zomin als ik controle heb over wat anderen over mij denken overigens.

    Vertragen, afstand nemen, meer vanuit waarneming en minder vanuit oordeel kijken en luisteren, vaker vanuit verwondering leven, onderzoeken hoe wat er gebeurt mij altijd iets kan leren, bracht me rust.

    Het hielp me om weg te blijven uit de re-actie.

    Minder 'kantelen die handel' dus en meer 'kantelen mijn wandel.'

    Ageren vanuit mildheid in plaats vanuit frustratie

    Begrijp me niet verkeerd: ageren is prima - zeker in situaties waarin zwijgen geen optie is - maar da's iets anders dan reageren!

    Je kan vanuit acceptatie dat de dingen zijn zoals ze zijn iets willen veranderen, of vanuit weerstand over hoe het is.

    Dat tweede vraagt veel meer energie. De reactie is gedrag van 'het gekwetste kind in ons' dat boos is omdat het geen snoepje krijgt. De actie is de keuze van 'de volwassene' die verantwoordelijkheid neemt voor waar hij verantwoordelijkheid KAN voor nemen.

    Ik ambieer om minder 'de rechter' te zijn telkens ik 'een slecht functioneren' opmerk. Ook al merk ik nog héél vaak verbetermogelijkheden op.

    Maar in plaats van te reageren op 'het slechte functioneren', probeer ik 'de misvatting' te zien. En er tegelijkertijd doorheen te kijken:  "There is a crack in everything: that's where the light shines through..." zingt Leonard Cohen daarover.

    Dat luk me omdat ik, in plaats van tegen duister te vechten, het licht binnen laat.

    Met één kanttekening: waar ik echt 'duisternis' zie zoals structureel onrecht of ongelijkheid laat ik mijn verontwaardiging gewoon toe. Ik leerde met mildheid naar ALLE emoties te kijken, ook naar boosheid, angst en verdriet.

    Elke emotie mag er zijn, al hoef ik de emotie niet te worden... Het is 'maar' een emotie, getriggerd door 'maar' een verhaal OVER wat er gebeurt rondom en in mij.

    Dankzij het erkennen van de emotie kan ik altijd op zoek naar woorden voor de behoefte die in of rondom mij niet is vervuld.

    Een methode als 'verbindende communicatie'  of non-violent communication is daar een mooi hulpmiddel bij, net zoals meditatie.

    Bewustzijn over je type mindset

    Nog een pijnlijke vaststelling was deze: wij zien de wereld niet zien zoals ze is, maar zoals WIJ zijn.

    Onze binnenwereld is namelijk een afspiegeling van de buitenwereld. En hoe we die buitenwereld zien, hangt af van HOE wij waarnemen.

    Of nog:

    Zo binnen, zo buiten:

    Wat er in mij leeft, zie ik terug in de wereld om mij heen.

    De bril waardoor ik naar de wereld kijk, de verhalen die ik mezelf en anderen vertel OVER wat er gebeurt, de paradigma's die ik voor waarheid aanneem, bepalen hoe ik de wereld zie.

    Dat werkt zo:

    • Voed ik oorlog en verzet in mij? Dan zal ik overal oorlog en conflict zien & straal ik dat uit naar anderen waardoor mensen defensief op mijn gedrag re-ageren en ik bevestigd word in mijn eigen overtuiging
    • Voed ik mijn angst? Dan zie ik overal gevaar en leef ik de hele tijd op mijn hoede
    • Geloof ik dat er schaarste is in de wereld? In wat voor overvloed ik dan ook leef, altijd zal ik op zoek blijven naar meer - of ken jij veel miljonairs die vinden dat ze genoeg geld hebben?
    • Voed ik vrede in mij? Dan zie ik overal voorbeelden van vrede & straal ik dat uit naar anderen

    Eens je dat principe begrijpt, heb je altijd een keuze.

    En een verantwoordelijkheid.

    Een heerlijke consequentie die ik als gevolg van dat proces vaststelde, is deze:

    JOUW kijk op 'de wereld' bepaalt ook

    hoe 'de wereld' naar jou kijkt...

    Met andere woorden:

    Hoe de ander zich tot mij verhoudt, bepaal ik in grote mate zelf:

    ik heb de keuze om vanuit afscheiding of vanuit verbinding uit te reiken naar de wereld 

    Wetend dat ik een deel van de wereld ben en er dus onlosmakelijk mee verbonden ben, transformeerde mijn '40-something' lijfspreuk #kantelendiehandel via die nieuwe inzichten - #kantelenmijnwandel - naar #kanteljeperspectief rond mijn vijftigste.

    Vertaald naar 'mindset' maakte ik een sprong van een groeimindset zo typerend voor een kapitalistisch paradigma  naar een benefit mindset.

    Of probeer ik dat alleszins...

    Creatie, groei en volwassenheid

    Wat wil ik, hoe ervaar ik stabiliteit en bloei?

    Een aangenaam neveneffect van mijn eigen transformatie tussen 2013 en 2020 was dat de behoorlijk gefrustreerde wereldverbeteraar langzaam veranderde in een meesteres in de levenskunst.

    Ik werd aangenamer gezelschap. Voor mezelf én voor mijn omgeving.

    Hoe werkt kantelen?

    Ik vond RUST in mijn eigen rusteloosheid als hoogsensitief, introvert beelddenker en creatief generalist,

    waardoor de ONRUST in mijn leven ging liggen en gemoedsrust in de plaats kwam,

    gevolgd door mildheid en mededogen

    In januari 2020 ervaarde ik zowaar het gelukzalige gevoel 'vrede met het leven' te hebben, misschien wel voor het eerst. Dat ik daar zo oud moest voor geworden zijn...

    Op dat moment dacht ik: 'nu ben ik er'. Ik kan niet meer van mijn sokken geblazen worden: zo 'zen' en verbonden met 'het leven én de wereld' voelde ik me.

    Helemaal tevreden was ik, met de professionele en persoonlijke keuzes die ik gemaakt had én de rust die het gevolg was van de balans of stabiliteit en bloei die zo ontstaan was.

    Maar toen had ik helaas nog niet begrepen dat in de levenscyclus een oneindigheidsteken staat, wat zoveel betekent als: 'je gaat hier verschillende keren door, telkens op andere niveaus'.

    Het stopt nooit. Want ELK einde is het begin van een nieuwe creatiefase... Da's heel geruststellend én heel pittig tegelijkertijd.

    https://www.kantel.be/2020/01/kantelen-die-handel/

    opnieuw Turbulentie

    Hoe ervaarde ik dat het niet meer werkte?

    In maart 2020 gebeurde iets wat niemand had zien aankomen, behalve een handvol virologen wiens visie helaas gedurende jaren genegeerd werd: een pandemie overspoelde de wereld.

    In eerste instantie voelde dat voor mij als een geschenk, een broodnodige wake-up call voor onze wereld die nog vast zat in 'een oud paradigma'. Vanuit mijn vredevolle staat kon ik vol vertrouwen en zonder oordeel kijken naar wat er gebeurde, naar de lock-downs en de rust die ze brachten voor veel mensen.

    Dit kantelmanifesto stroomde toen uit mijn pen, vanuit een positieve, hoopvolle kracht die niet te stoppen leek:

    Deze infographic maakte ik wat later, naar aanleiding van een bevraging die ik deed op Facebook in 2020 en nogmaals één jaar later, in 2021.

    Ik gaf mee woorden aan mijn volgers hun verlangen om te vertragen, verwonderen, verbinden, begrenzen, aan te pakken en dankbaar te zijn.

    En ik overstelpte al wie het wilde horen met voorbeelden van positief nieuws, vanuit de stellige overtuiging dat mijn verlangen naar een andere wereld met een rustiger levenstempo ook het verlangen van andere mensen zou zijn.

    Het was toch glashelder dat we vooral NIET terug moesten naar 'normaal', omdat dat 'normaal' van voordien allesbehalve 'normaal' was?

    Maar boy oh boy, wat bleek dat voorbarig van mij...

    Want in 2021 bewoog de wereld in een heel andere richting:

    Weinig mensen bleken opgewassen tegen de groeiende onzekerheid, waardoor oeroude vecht-vlucht en bevriespatronen het overnamen en mensen vooral in weerstand gingen:

    •  Complotdenken nam over, omdat wetenschappelijk voortschrijdend inzicht 'continue verandering' als enige zekerheid heeft en mensen niet met onzekerheid om kunnen, na zoveel decennia van relatieve stabiliteit en vrede in onze contreien
    • Een gevoel van separatie, zich niet begrepen of gehoord voelen in een wereld die technologisch, ecologisch en sociologisch aan een sneltreintempo evolueert, circuleerde al lang voor deze pandemie en met de gevolgen daarvan werden we nu keihard geconfronteerd
    • We  bestreden elkaar om 'het grote gelijk': van 'verbinden' of 'dankbaar zijn', laat staan 'verwonderen', leek nauwelijks nog sprake
    • Individuele vrijheden - tijdelijk - anders invullen ten bate van een hoger belang werd onder woorden gebracht in media als 'inleveren, inboeten, bedreigend, dictatoriaal zelfs', terwijl het ook een heel ander verhaal had kunnen zijn...

    Maar daar is VERTROUWEN voor nodig en dat leek er steeds minder te zijn...

    Chaos 2,0

    Zo ervaarde ik de instabiliteit

    Collectieve disconnectie

    Los van wat ik maatschappijbreed zag gebeuren, kon ik ook zelf mijn werk niet meer doen zoals ik het gewoon was. Mijn 'omgeving' veranderde drastisch.

    Er waren lange periodes van 'geen werk' en er waren periodes van 'enkel werken via video'.  Voor mij ontbrak daar iets fundamenteels aan, zelfs als ik diepgaande gesprekken voerde met mensen via video...

    Ondanks de prachtige mogelijkheden die technologie me bood en waar ik graag gebruik van maakte, miste ik 'connectie'

    En neen, ik leed niet aan een belemmerende overtuiging over 'digitaal', zoals me wel eens werd ingefluisterd door marketeers en andere coaches. Ik zie de voordelen van digitaal kunnen werken heus wel in.

    Het had eerder te maken met het gevoel van collectieve disconnectie in de wereld waar ik mij steeds moeilijker voor kon afsluiten.

    De 'existentiële eenzaamheid' die ik oppikte uit mijn omgeving, koppelde ik aan het gebrek aan verbondenheid en relationele ethiek die collectief, op wereldschaal werd ervaren, doordat we ons afschermden van elkaar terwijl wij sociale dieren zijn...

    Terwijl ik heel goed begreep waarom de coronamaatregelen nodig waren en ik vanuit vertrouwen met plezier individuele vrijheden opgaf in het belang van een hoger doel namelijk de verdere verspreiding van het virus stoppen, kon ik me ook iets voorstellen bij de bezorgdheid van sommigen die minder vertrouwen hadden in pakweg 'de tijdelijkheid' van die maatregelen.

    Het maakte voor mij duidelijk dat in dit soort crisissituaties 'nuance' en 'actief luisteren naar elkaar' ontzettend belangrijk is.

    Maar laat net 'nuance' snel wegvallen in tijden van crisis... Er werd vooral om ter hardst geroepen, 'het grote gelijk' moest gehaald. 

    Extinctiestress erbovenop

    En dan was er nog die gefaalde klimaattop die bij mij persoonlijk voor heel wat extra onrust zorgde.

    Ik lig namelijk wél wakker van al de vele ecologische kantelpunten die ondertussen overschreden zijn

    Sterker nog: ik huilde geregeld over het gebrek aan bewustzijn van de mensheid die al heel mijn leven, sinds de jaren 70, in volstrekte ontkenning leeft voor het eigen aandeel aan de ramp die zich momenteel voltrekt en die massa-extinctie heet.

    Als hoogsensitief persoon ben ik supergevoelig aan hoe mijn omgeving eraan toe is: ik kan daar niet zomaar van wegkijken...

    Zorgen voor mijn omgeving, voelt daardoor ook niet als 'een opgave' voor mij. De bewuste keuzes die ik maak om een planeet achter te laten die nog leefbaar is voor toekomstige generaties geven mij zelfs ontzettend veel voldoening. Ze voegen zin toe aan mijn leven. Al heb ik OOK al heel mijn leven het gevoel dat ik tot een kleine minderheid behoor die er op deze manier in staat. 

    Als een relatief vlot 'beheersbare' pandemie al zo'n nefaste impact had op menselijk gedrag, wat zouden andere, minder beheersbare crisissen in de toekomst dan triggeren qua angstpatronen? Die vraag hield me ontzettend bezig in 2021 /begin 2022.

    Byebye balans

    Long story short: alles wat tot 2020 zo helder voor mij was geweest, kwam tijdens de covidjaren opnieuw op losse schroeven te staan. En ik klapte toe.

    Freezemodus... Al mijn goede gewoonten rond bewust leven, slonken als sneeuw voor de zon.

    Ik had al mijn energie nodig om rechtop te blijven in een omgeving waarin zoveel angst & verbittering tot en met onverschilligheid en apathie heersten:

    • Het deed pijn om vast te stellen hoe sommige collega's ten prooi vielen aan complotdenken
    • hoe er klinkklare nonsens werden verspreid, aan alle 'kanten' van het spectrum
    • en er haat de wereld werd in gestuurd door mensen die zichzelf voor de pandemie als vredesactivisten en vrije denkers profileerden: hoe kon dat nu?

    Hoe konden we toch geloven dat elkaar verwijten 'een dom schaap' te zijn deel van de oplossing kon zijn?

    Schaamte

    Van de 3 soorten conflicten - een conflict met jezelf, een conflict met 'de ander' en een conflict van de mens met zijn omgeving - moest ik vaststellen dat ze alle 3 speelden:

    1. mijn omgeving veranderde 
    2. er waren veel conflicten tussen mensen
    3. ik voelde mezelf ook veranderen en kreeg er maar moeilijk vat op
    4. en ik kon geen enkele van die drie accepteren...

    Resultaat? De balans die ik voor mezelf had gevonden begin 2020, slipte uit mijn handen.

    Zoals dat dan gaat bij een situatie die uit balans is, staken mijn eigen reactieve patronen weer de kop op.

    Dat vormde dan weer aanleiding voor schaamte en vertwijfeling:

    • Als ik zelf niet immuun bleek voor lijden, deed ik dan wel de juiste dingen?
    • Welke denkfouten maakte ik zelf, zat ik misschien zelf ook vast in groepsdenken?
    • Wat stelde ik überhaupt nog voor als 'kantelaar', als ik voor anderen geen 'krachtige vuurtoren' meer kon zijn?
    • En dan was er nog de angst dat ik nooit meer mijn vredevolle zen-zijnstaat zou terugvinden, hoeveel ik ook mediteerde

    'Zo snel kan het dus de ene OF de andere kant uit kantelen,

    in de wereld én in onszelf'

    stelde ik WANHOPIG vast...

    https://www.kantel.be/2020/01/kantelen-die-handel/

    Drop off, bezinning en transformatie

    Welke kansen liggen er?

    Bij de pakken blijven zitten, ligt niet in mijn aard. Daarom ging ik op zoek naar wat mij uit mijn freeze- en vechtmodus kon halen. Zo kwam ik in contact met weer nieuwe inzichten, die mijn hele overtuigingskader voor de zoveelste keer omgooiden. De denker in mij wil zo graag begrijpen en die arme sukkelaar kreeg het deze keer zwaar te verduren.

    Gelukkig kon ik ook rekenen op mensen van vlees en bloed in mijn naaste omgeving én ver daarbuiten die mij liefdevol én confronterend een spiegel voorhielden. Bij hen mocht ik mij een onzeker, twijfelend mens tonen, zonder veroordeeld te worden.

    Dankzij hun liefdevolle aandacht én mijn nieuwe inzichten kon ik een klimaatdepressie ei zo na voorkomen. 'The work that reconnects' van Joanna Macy kwam daarbij goed van pas. 

    Mijn doorgedreven focus van 'oplossingsgerichtheid' waarbij ik altijd maar positief probeerde te blijven, hoe slecht ik me ook voelde over hoe ik me voelde, had deze keer averechts gewerkt. Opnieuw een waardevol inzicht. Want pas na diepe acceptatie van hoe ik me voelde over wat er aan de gang is in de wereld, kwam er weer ruimte. 

    Toen ik opnieuw met mondjesmaat nieuwsbrieven ging versturen, begon ik me opnieuw een klein beetje 'vuurtoren' te voelen. Het ego was gered.

    'Zo snel kan het dus de ene OF de andere kant uit kantelen,

    in de wereld én in onszelf'

    stelde ik HOOPVOL vast...

    Ontslagen

    Lessons learned tussen 2020 en 2022

    Da's voer voor nog wel honderd blogs. Want:

     

    • wat ik hier deel, is ook maar 'een verhaal', belicht vanuit één perspectief en één model
    • veel andere perspectieven blijven onbelicht in dit 'verhaal dat ik mezelf over mezelf vertel' én met jou deel
    • tegelijkertijd is de uitwisseling van dit soort verhalen ook een waarde-volle manier om te verbinden: daarom schrijf en deel ik ze hier met jou, geenszins om je ergens van te overtuigen of te claimen dat ik het beter weet...

    Nederigheid

    Dat nederigheid op zijn plaats is, werd mij pijnlijk duidelijk.

    Elke zenmeester had me begin 2020 kunnen vertellen dat je nooit moet denken 'dat je er bent'.

    Maar blijkbaar had ik al deze ervaringen nodig om dat nog eens goed te doorvoelen.

    Resultaat?

    • Vanaf nu spreek ik over mijn eigen zijnsstaat 'onder voorbehoud'
    • Hoe meer kennis ik vergaar, hoe meer ik weet ik dat ik vooral heel veel NIET weet
    • En nooit alles KAN weten...

    Daar zit schoonheid in, een vleugje mysterie zelfs: niet alles hoeft opgehelderd, begrepen, verklaard, geloofd te worden, het leven mag 'gewoon' geleefd worden...

    'Ik ben omdat wij zijn': over hoe het leven geven én ontvangen is...

    Het leven is geven én ontvangen. Niet zozeer 'geven en nemen'.

    Met de geneugten van 'geven' was ik al langer vertrouwd, maar écht 'ontvangen' bleek iets waarin ik nog te leren had.

    Voor het eerst in mijn leven werd ik langere tijd afhankelijk van het inkomen van mijn partner en van de BV waarin wij met verschillende vennoten ons eigen 'sociale zekerheidssysteem' vormen. Als de ene het wat lastig heeft, zijn de inkomsten van de anderen om te compenseren zodat je niet meteen moet stoppen. Die steun 'mogen ontvangen', was een ervaring die ik in mijn professioneel leven niet eerder zo pertinent ervaarde en dat viel me moeilijker dan verwacht.

    De controlefreak en zelfbewuste feministe in mij voelt zich namelijk niet graag 'afhankelijk' van anderen.

    Terwijl ik natuurlijk al heel mijn leven afhang van anderen!

    Opnieuw ontdekte ik hoe een heersend paradigma dat opperste individualiteit promoot boven je onderdeel voelen van een groter geheel mijn overtuigingen al zo lang kleurde. Schokkend toch?!

    Ondertussen ben ik ontzettend dankbaar dat Kantelpunt nog bestaat en weet ik dat dat enkel zo is omdat ik het NIET 'in mijn eentje' doe, nooit in mijn eentje heb gedaan zelfs, ook al ben ik 'solopreneur': zonder de praktische, mentale, intellectuele, emotionele en soms financiële steun van mijn omgeving, stel ik letterlijk NIETS voor en had Kantelpunt zelfs nooit het levenslicht gezien... 

    Trouwens, zonder een overheid die voor mij zorgt en die mij toeliet om te studeren bijvoorbeeld stel ik ook niets voor.

    Tuurlijk werden er de voorbije tijd beleidsfouten gemaakt, tuurlijk kan er nog heel veel beter. Over het falend klimaatbeleid zal ik hier maar niet uitweiden, over de onmacht van politici om het wantrouwen bij burgers om te buigen ook niet...

    Maar al bij al kan ik niet anders dan dankbaar zijn voor de plek waar ik ben geboren en hoe de overheid hier voor ons zorgt... Er zijn veel plekken in de wereld waar ik het met heel 'andere kaarten' zou moeten stellen.

    De UBUNTU filosofie 'Ik ben omdat wij zijn' heb ik letterlijk gevoeld de voorbije 2 jaar en daarvoor ben ik intens dankbaar...

    Welke andere keuzes ga ik maken?

    Ik leer het niet-weten omarmen, een boeiend leertraject voor een kennisspons die zo graag wil 'begrijpen'...

    Het vraagt om echt FUNDAMENTEEL ANDERS DENKEN & zijn, maar het brengt zoveel rust en ruimte wanneer ik daarin slaag.

    Samenvattend...

    • mijn huidige nederige zijnsstaat laat meer ruimte voor twijfel,
    • daardoor ook voor verwondering en mildheid
    • waardoor ik beter kan accepteren wat is en ik toch vertrouwen heb 
    • dat ik, ook als ik bang, boos of verdrietig ben
    • mijn gedroomde toekomst mag blijven verwoorden & verbeelden
    • OMDAT ik haar op die manier verwezenlijk, met vallen en opstaan en zonder enige garantie op resultaat'
    • want het vallen en opstaan zelf IS het resultaat: dat heet LEVEN

    Verder heb ik:

    • de zekerheid dat er geen zekerheden zijn
    • de geruststelling dat alles cyclisch is, dat elk einde een nieuw begin is, hoe spannend ook
    • het inzicht dat wu-wei ook een waardevol perspectief is en we zoveel meer zijn dan onze overlevingsdriften
    • begrepen dat de meeste mensen deugen en hun best doen
    • vertrouwen dat alles met alles verbonden is, waardoor ik niet de enige ben die groeit in dit bewustzijn

    Zeker, dat we met velen deze planeet bevolken, IS een bron van bezorgdheid. EN het kan ook een opportuniteit zijn om het grondig anders te gaan doen.  Er is een gigantisch potentieel tot bewustwording.

    Waardoor ik mag vertrouwen dat:

    Wat er ook gebeurt in

    en met DE WERELD

    - en in en met MEZELF -

    ik het niet in mijn eentje hoef te dragen...

    https://www.kantel.be/2020/01/kantelen-die-handel
    • Heeft iets in mijn verhaal je getriggerd en wil je daar graag iets over kwijt, contacteer me gerust via dit formulier
    • Of mail me je bedenkingen en vragen via ilse@kantel.be

    Inspirerende lectuur over inzichten en elementen die in mijn verhaal aan bod kwamen:

    1. 'Minder is meer - hoe degrowth de wereld zal redden' van economisch antropoloog Jason Hickel - website Jason Hickel
    2. De psychologie van totalitarisme - Mattias Desmet
    3. Omarm de chaos - Jan Rotmans en Mischa Verheijden
    4. Disrupt jezelf - Elke Leyman en Mischa Verheijden
    5. 'Ik ben de wereld - anders denken in de 21e eeuw' en 'geen idee' van filosoof Jan Warndorff - website humanisticus Jan Warndorff
    6. 'Actieve hoop - hoe de chaos onder ogen zien zonder gek te worden' van Joanna Macy en Chris Johnstone - website the work that reconnects
    7. De gelukkige activist van Ann Sterckx en Rudy Vandamme
    8. Deep evolvement - jouw rol als professional in een turbulente samenleving van Rudy Vandamme

    Ilse Schorrewegen

    Wil jij zelf kantelen?